Тэмдэглэл 37: Хурлын тухайд...

　Хуралд оролцоод дандаа боддогддог юм.Дүрэм журам алга.

Японд Бага сургуулийн 1дүгээр ангиас ангийн хурал гэсэн нэртэй бүгдээр хэлэлцэх тусгай цаг байдаг.Ангид болж буй асуудлыг шийдвэрлэхийгийг хичээнэ.Ангийн хурал хэмээх жижиг хурлаар дамжуулан хүүхдүүд хурал гэсэн ухагдахуунтай болно.

Дашрамд хэлэхэд,хурлын дүрэм журам нь дэлхийн хаана ч адилхан

　・Хурлын удирдагч ・операторч сонгон гаргах

　・Хэлэлцүүлэгийн дарааллаар явагдах

　　（Хэлэлцэх асуудал нь  хэлэлцүүлэх асуудалыг, хэн санал дэвшүүлэхийг өмнө нь бэлдэн хураангуйлсан байх

　・Тогтсон цагт эхлэх,оройтсон ч цагтаа дуусгахаар төлөвлөх

　・Бүгд ирсэн байх

　　（Оролцож чадахгүй тохиолдолд итгэмжлэх бичиг ба шалгаанаа тодорхой тайлбарлах）

　・Хурлын Удирдагчийг нэр зохисон тохоилдолдолд дугарах

　　（Дураараа  ярихгүй байх。）

　・Хурлын дундуур явах болон ирэхгүй байх

　　（Урт цагийн хурал бол 2цаг болоод 10минутын завсарлаг авах

　・Харилцан ярианд идэвхитэй оролцох

　　（Хувийн яраи болон унтах, утсаар ярихгүй байх）

　・Хурлын удирдагч нь гол сэдвээс хазайхгүй байхаар хурлыг үргэлжлүүлэх гэх мэт дүрэм журмууд байна.

 　Олон оролцогчтой тохиолдолд хурлын удирдагч ба португаль хөтлөгч 2 ээлжлэн удирдах тохиолдол олон байдаг. Энэ нь бүгдийг удирдах нь хэцүү гэдгийг хуралд оролцогчид ойлгон,хамтрах нь зорилго болж өгнө.

Та бүхний ажилчдын хурал ямар байдалтай явагддаг вэ? Эдгээр дүрэм журамаас хэд нь хэрэгжиж байгаа бол?

第37回　会議って。。。

　会議に出席をして、いつも思う。ルールがない。

　日本では、小学校1年生の時から、学級会というクラスのことをみんなで考える時間がある。そして、クラスの問題をみんなで解決をしようとする。学級会という小さな会議が基本となり、子どもたちは会議の基本を学ぶ。

　ちなみに、会議の基本は、世界共通だ。

　・司会者・書記の選出

　・議案通りの順序で進める

　　（議案は、どういう議題を誰が提案するのか、事前に取りまとめておくこと）

　・定刻で始まり、遅くても定刻で終わるようにする。

　・全員出席

　　（欠席する場合は、委任状と理由を提出すること）

　・司会者に指名されたときに、発言が認められる

　　（勝手に話し出さない。）

　・途中退席・途中入室も基本認められない

　　（長時間にわたる場合は、2時間に一度くらい10分ほどの休憩を入れる）

　・話し合いに参加する。

　　（自分の仕事やおしゃべり・居眠り・携帯電話などはしない）

　・司会者は、話の本題から反れないように進行をすすめる

などである。

　多くの職員会議の場合、司会と書記は輪番で行われていることが多い。それは、全体をまとめることの大変さを職員全員が理解し、協力することが目的でもある。

　みなさんの職場の会議、どうですか？いくつ出来ていますか？

Тэмдэглэл 36: Ямар байгууллага өсч дэвжиж, амжилтанд хүрэх вэ...

 　Аливаа хэсэг бүлэг, байгууллага амжилтанд хүрэхэд тодорхой шалтгаан бий. Амжилтанд хүрэх нууц бий гэсэн үг. Мэдээж янз бүрийн хүчин зүйл нөлөөлөх боловч миний хувьд хамгийн чухал нь “ Бусдыгаа бодох сэтгэл ”. Дахиад л барьцгүй зүйл яриад хэцүү юм гэж бодож байгаа хүн байгаа байх. Энэ удаа сургууль гэсэн нэг байгууллага дотор багш нар хэрхэн яаж хамтран ажилладаг болох тухай ярья.

    Японы бага сургуульд захирал, хичээл эрхлэгч, заах арга зүйч гэсэн орон тоо бий. Бусад багш нарын хувьд анги даасан багш, хичээл хариуцсан багш, нийгмийн ажилтан  (эрүүл мэндийн өрөөнд хүүхэд гэмтэж бэртэх, өвдсөн үед анхан шатны тусламж үзүүлэх, эрүүл ахуйн зөвлөгөө өгөх үүрэгтэй багш, Монгол байдаг шиг эмч биш) зэрэг багш нар ажилладаг. Бас, захиргааны болон бичиг хэрэг эрхэлсэн ажилтан, сургуулийн засвар үйлчилгээ хариуцсан ажиллагсадтай. Миний ажиллаж байсан сургууль 650 сурагч, 40 багш, бусад 5 ажилтантай байсан.

  　Багшлах дадлага хийх үед удирдагч багш маань “ Сургуулийн дотоод журам” -ийн талаар танилцуулж билээ. Ямар ч сургуульд ажилласан, аливаа бүлэг байгууллагыг амжилтанд хүргэх, ажиллахад таатай орчинг бүрдүүлэхэд хамгийн чухал зүйл юм гэж хэлж байсан. Хэд хэдэн зүйлийг хэлж байсан ч миний бодлоор хамгийн чухал нь “ Дараалал”  байсан. Энэ нь зөвхөн өөрийгөө л бодох тохиолдолд огт хэрэгжүүлж чадахгүй зүйл юм.

　  Японы сургуульд, нийт сургуулийг хамарсан арга хэмжээ олон болдог. Хичээлийн шинэ жилийн нээлт, хаалт, биеийн тамирын өдөрлөг зэрэг нь томоохон арга хэмжээнүүдийн нэг. Агуулгыг ихэвчлэн багш нарын хурлаар ярилцаж шийддэг. Байгууллагын хувьд нэгдсэн нэг ойлголттой болдог. Тиймээс сургуулийг хамарсан арга хэмжээтэй холбоотой хурал, ярилцлага болон хийх ажил хамгийн түрүүнд тавигддаг.

    Мөн, тухайн бүлгэмээс нэг нэг багш нарын төлөөлөл цугларч хариуцсан ажлынхаа талаар хурал хийдэг. Энэ нь бас чухал учраас сургууль даяар хийх ажлын дараагийн дугаарт орно.

    Түүний дараа, Японы сургуульд паралель ангиудын хамтарсан бэлтгэл ажил хийгддэг.

    Эцэст нь өөрийн даасан анги.

    Олон хүмүүс оролцох ажил болон ярилцлагыг тэргүүн эгнээнд тавьж, ганцаараа хийх боломжтой ажлыг үлдсэн цагаа сайтар ашиглангаа хийх болдог.

    Нийт сургуулийг хамарсан хурал болон бэлтгэл ажил зэрэгт, бусад хүмүүсийн цаг завыг бодолцох шаардлагатай болно. Хүн болгон харилцан адилгүй ажилтай байгаа. Боломжтой цаг зав нь хязгаарлагдмал. Гэвч, бүх хүүхдүүдийг хамарсан арга хэмжээ учир сургуулийн нэгдсэн хурал цуглааныг дор дороо хамгийн түрүүнд бодохгүй бол болохгүй. Тэрэнд оролцож байж л нэгдсэн ойлголттой болж, ойлголтоо баталгаажуулах учир “Би суугаагүй болохоор  мэдэхгүй” , “Завгүй болохоор очиж чадахгүй” гэсэн асуудал огт гарах учиргүй. Мэдээгүйгээс, хийх зүйлээ баталгаажуулалгүйгээр дураараа ямар нэгэн үйлдэл хийх нь байгууллагад ихээхэн төвөг удсан зүйл. Бүгдээрээ бусдыгаа бодож, гялс цуглараад, гялс юмаа ярилцаад, хийх ёстой зүйлээ хийгээд эхэлчихвэл цаг ч бага зарцуулагдана. Хувийнхаа цагаа ч үр бүтээлтэй ашиглахад ч хэрэгтэй. 

1.      Нийт сургуультал холбоотой ажил

2.      Жижиг хэсэг группын ажил

3.      Даасан анги болон өөрийн ажил

гэсэн дараалал.

   Энэ дарааллыг баримтаж чаддаг байгууллага нь янз бүрийн зүйл бодож, сэтгэж, хийж чадах тул, байгууллагын хувьд өсч хөгжиж, чадавхиждаг.

  Дээр нэг хурал болоход долоо хоногийн өмнөөс газар, цагийг товлоод зарлаад байхад, ирц 50%. ( цагтаа ирсэн нь 15%. Очиж дуудаж авчирсаар 30 минутын дараа эхэлсэн ). Хуралд суусан хүмүүсийн хагас нь архи уусан байсан.

 Та бүхэн ийм байгууллага амжилтанд хүрнэ гэж бодож байна уу?

 Цаг хугацаа бол хязгаартай. Цагыг үр бүтээлтэй ашиглацгаая!

第36回　成長し成功する集団・組織とは。。。

　集団として、組織として成功しているには、それなりに理由がある。成功する秘訣がある。いろいろ理由があるが、私が一番大事だろうと思うことは、「相手を想う気持ち」である。またまた、抽象的なことを言って、難しいと思っている人もいるのではないだろうか？今回は、学校という組織の中で、日本の先生たちはどのようにして活動し、協力し合っているか、考え方を話そう。

　日本の小学校には、校長・教頭・教務という役職がある。他の先生方は、クラス担任だったり、教科専門教諭だったり、養護教諭（保健室で、子どもの怪我や病気の応急処置や健康指導をしてくださる専門の先生で、モンゴルのように医者ではありません）だったりする。また、事務を専門にされる方、学校の中の修理や教具を作ってくれる専門の方も働いている。私の働いていた学校は、子どもが650人程度、先生40人程、先生以外の専門職が5名ほどだった。

　教育実習の時に、指導教官に教えていただいたのが、「学校の中でのルール」。どこの学校にいても、集団・組織を成功させる、働きやすい環境をつくる上で、大事なことだと教わった。いくつかあったが、私が一番大事だと思ったのが、「優先順位」だった。これは、自分自身のことだけを考えていては、絶対にできないことだ。

　日本の学校は、学校全体で行う行事がたくさんある。入学式・卒業式・運動会などがその大きな行事となる。その行事の内容は、主に職員会議で話し合われ、決定していく。組織・集団としての共通理解・確認をするのだ。そのため、学校全体にかかわる話し合いや作業は、1番優先されるのである。

　また、学年の先生の代表となり、校務分掌に分かれて会議を行われることもある。それも、とても大事なので、全体の次に優先される。

　その次は、日本の小学校は、学年単位で行動をする。そのために、学年で打ち合わせをする。これは、学校全体に関わることの次に、

　それから、自分が担任しているクラスのこと。

　大きな集団の作業や話し合いなどが優先順位が高く、自分一人で対応できることは、自分の時間を上手に使って行っていくのである。

　学校全体の会議や作業を優先することは、他の人々の時間を考えることにもなるのである。人は、それぞれいろいろな事情を抱えている。時間も限られている。その中で、子ども集団を動かし、学校生活を送るのだから、集団の話し合いは、各々が優先しない限り実現しない。そこで、共通理解をしたり、確認をしたりするのだから、「欠席したから知りません。」「忙しくていけませんでした」は通用しない。知らなかったことで、確認していなかったことをしたり、勝手な判断で行動をされたりすると、組織としては本当に迷惑である。みんなが、みんなのことを考え、さっと集まり、さっと話し合いや活動を始めることで、時間は少なくてすむ。個人の時間を有効活用するためにも、必要なことなのだ。

１、全体に関わること

２、小グループに関わること

３、自分のクラスや自分のこと

これが優先順位だ。

　これが守れる集団・組織は、いろいろなことを考え、いろいろなことができるため、集団・組織として成長し、成長できるのだ。

　先日のある会議。一週間も前から時間・場所が告示されているにも関わらず、出席率５０％。（定刻だと１５％だった。呼びに行って、30分後にスタートした。）この会議、出席者の半分がアリヒを飲んでいた。

　みなさん、こんな組織、成功すると思いますか？

　時間は限られています。有効活用しましょう！

Тэмдэглэл 35: Цэвэрлэгээг хэн хийх үү？

Энэ удаагийн сэдэв бол Цэвэрлэгээ.

Зураг①

Энэ зураг ①бол ичмээр болов уу... Сургуулийн төгсөлтийн баярын дараах байдал. Баяр хөөртэй сэтгэл догдолж байгааг ойлгож байна.Оргилуун дарс школад барьж ирэн тэмдэглэмээр байгаа сэтгэлийг ч ойлгож байна.Гэвч хөл хөөр болсны дараа энэхүү дүр төрх (гэрэл зураг②)Юу гэж бодож байна-?Цэвэрлэгээ хийсэн нь цэвэрлэгээний эгч нар байлаа.

Зураг②

 

　 Японд бол байж боломгүй явдалд орно.

Японд бага сургуулиас л цэвэрлэгээ болон хогны тухай хичээл заана. Түүний нэг жишээ болгоход, олонхи бага сургуулийн хувьд өдрийн хоолны дараа нийтээрээ (багш сурагчид)сургуулийн цэвэрлэгээ эхэлнэ. Анги танхим бол мэдээж, коридор, шат, тусгай өрөө(дуу хөгжмийн өрөө, кабинетууд гэх зэрэг)ариун цэвэрийн өрөөг хүртэл хуваан авч 20минутаар цэвэрлэнэ. Гүйлтийн талбай, сургуулийн хаалга хүртэл цэвэрлэнэ шүү.

Энэ нь, ямар газрыг аль анги цэвэрлэх вэ? гэдгийг хичээлийн жил эхлэхийн өмнө багш нар ярилцаад хуваан онооно. 1анги нь олон газарт оноогдоно. Оноогдсон газарт хэдэн сурагч яаж цэвэрлэгээ хийх вэ гэдгийг ангийн багш ангийн хүүхдийн тоог бодож үзэн шийднэ. Би болохоор хүүхэд нэг бүрийн ажлын агуулгыг нь бодож үзэн хувиарыг нь солидог байсан.

Өдөр бүр 20минутаат сургууль даяар бүх хүн хийдэг болохоор хүүхдүүд ч хамаг чадлаараа хийхийг хичээнэ. Цэвэрлэгээний үеэр дугарч болохгүй гэсэн уриа үгтэй. Цэвэрлэгээ хийх дэс дараалал нь тодорхой бол ярих шаардлага байхгүй болохоор.

Ангийн цэвэрлэгээний үндэс нь бүгд өөрийн ширээ ба сандалыг хойшлуулж цэвэрлэгээ хийхэд бэлэн болгоно. Ажлын хувиарлалт

①    Шүүр тосгуур авчрах　

②    Шүүрдэх ба ширээгээ зөөх　

③    Ширээ арчих ба ширээ зөөх

④    Самбар арчих,хог хаях ширээ арчих гэх мэтээр хувааж байлаа.

1. ①②Шүүрдэх нь хэг эгнээ болон ангиа хуваан булан тохой үлдээлгүйгээр шүүрдэх

2. ③арчих бэлтгэл（хувинд ус авчирч, алчуураа норгох）

3. ③хэсэг нь ангийн тал хэсэгийг арчих

4. ②③хэсэг нь ширээ зөөх ингэхдээ чирэлгүйгээр өргөж зөөх. Ширээг цэвэрлэсэн хэсэгт тавих.

5. ④ийн үед ①нь үлдсэн тал хэсгийг шүүрдэнэ.

6. ①②нь үлдсэн хэсгийг шүүрдэнэ.

7. ①нь хамгийн сүүлд хогийг тосгуурт тосно.

8. ③алчуураа угаан тал шүүрдсэн хэсгийг арчих

9.  Арчиж дуусаад ширээгээ зөөх.ингэх үедээ ширээний өнцөгийг анхаарах

10.  Алчуурыг сайн угаалгаж заасан газарт хатааж тавиулах. Хубинда усыг асгуулан угаалгах.

11.  Шүүрэнд наалдсан хогийг авхуулах(7хоногт 2оос 3удаа)

12.  ④хэсэг нь самбар арчих.дуусахаараа ширээний тавцахг арчих.

①хогоо цэвэрлэн авч хаяхаар явах.

Гэж дэс дарааллаар хэргжүүлнэ. Дасах хүртэл хугацаа шаардлагатай бловч,дасахаараа 15минутанд л дуусгаж сүүлийн 5минут цонх болон шүүгээ арчих цэгцлэх гэх мэтийг амжуулна. Хүүхдүүд сургуульд элсэн орсон үеэс өөрсдөө өөрийнхөө сургуулийг цэвэрлэх. Цэвэрлэгч хүний нүдээр хогийг яах уу?  Гэсэн бодол тээхээр хүмүүжүүлж байгаа учраас хогийг дураараа анги танхим болон коридорт хаях явдал байхгүй. Зам дээр ч хаяхгүй юм.Та бүхэн юу гэж бодож байна?

Та нарын сургууль ямар вэ, Цэвэрхэн үү?Бохир заваан сургуулиас хэн ч байсан цэвэрхэн сургууль сайхан биздээ. Цэвэрхэн ариун цэврийн өрөө сайхан биздээ. Ингэхийн тулд бидний чадах зүйл юу вэ?

Би ганцаараа хийчихлээ гэж...биш юм шүү.Хүн бүр тус бүрдээ бодож хэрэгжүүлбэл бохирдохгүй биздээ. Бодсоноо хэрэгжүүлцгээе. Бодсоноо хэрэггүүлж чаддаг хүүхдийг хүмүүжүүлцгээе!

第35回　掃除は誰がするの？

　今回のテーマは、掃除。

この写真①は、恥ずかしいことに、、、卒業式後の様子だ。うれしくてはしゃぎたくなる気持ちはわかる。シャンパンやチョコレートを持ってきて、お祝いしたくなる気持ちもわかる。しかし、はしゃいだ後は、この有り様（写真②）。どう思いますか？掃除したのは、掃除のおばさんたちでした。（ご苦労様でした）

　日本では考えられない光景です。

日本では、小学校の時から掃除やゴミについて勉強をします。その一つとして、多くの小学校の場合、給食の後に全校一斉に（1～6年生の子どもたち全員＋全教員）学校の中を掃除します。教室はもちろん、廊下・階段・特別教室（音楽室や家庭科室・理科室など）・トイレまで分担し、掃除を20分間します。運動場や校門なども掃除しますよ。

これは、どの場所をどこのクラスが掃除するのか？そういうことを新年度が始まる直前に、先生たちで話し合い、分担します。1クラス複数の箇所を担当。担当になった場所に子どもを何人で掃除をしてもらうか？どのように掃除をするのか？は担任が、自分のクラスの子どもたちの人数を考えてします。私は、子どもひとりひとりの仕事内容まで、しっかりと決め、ローテーションで役割は変わっていました。

毎日20分間、学校にいる人は、全員、掃除するので、子どもたちも一生懸命に掃除をします。無言掃除が合言葉。掃除する手順・担当が決まっていれば、話す必要はないですからね。

教室掃除の基本は、掃除が始まる前に、全員が自分の机といすを後ろにさげ、すぐに掃除を始めることが出来るようにしておきます。仕事分担は、①箒と塵取り　②箒と机運び　③雑巾がけと机運び　④黒板掃除とゴミ捨てと机拭ききということにしていました。

1.      ①②箒担当が一列になり、教室の半分を隈なく掃く。

2.      ③は雑巾がけの準備（バケツに水を汲んできて、雑巾を絞る）

3.      ③が教室半分の床を雑巾がけ

4.      ②③は机運び。引きずらず、持ち上げて運ぶ。机を掃除した教室半分にすべて置くこと。

5.      ④の時に①は、動いた机の後を箒で掃いていく。

6.      ①②は再び、残り半分を隈なく掃く。

7.      ①は最後に塵取りでゴミを取る。

8.      ③が雑巾を洗い、残り半分の床を雑巾がけする。

9.      雑巾がけが終わったら、机をもとの位置に戻す。

その時に、机の列（縦横）をそろえること。

10.   雑巾はしっかりと洗い、指定の位置に干す。

バケツの水を捨て、洗う。

11.   箒に着いたゴミは、定期的（週2回～3回）に取る。

指定の位置に片付ける。

12.   ④の人は、黒板を丁寧に消す。

終わったら、机の上を拭く。

①の人がゴミを取り終えれば、ゴミを指定の場所に捨てに行く。

と、いった手順で行う。慣れるまでは、時間がかかるが、慣れてくると15分くらいで出来、残りの5分を窓枠やロッカーなどを拭くことができ、教室はよりきれいにすることが出来ます。

　子どもたちは、入学当時から自分たちの学校は自分たちで掃除をする。掃除をする人の気持ちになって、ゴミをどうするか？考える教育を受けているので、ゴミを意図的に教室や廊下などに捨てることはありません。路上に捨てることもありません。
　みなさんはどうでしょうか？

　自分たちの学校はどうですか？きれいですか？
汚い学校よりも誰だってきれいな学校がいい。きれいなトイレがいい。

そのために出来ることはなんですか？

自分一人がしたって。。。。ではないですよ。一人一人が考え、実行すれば汚れることは少なくなりますよね？考え、実行していきましょう。そして、考え、実行できる子どもたちを育てましょう！