Тэмдэглэл 78: Хүүхдүүдийн урлагийн үзлэгийн наадмаас～Өмнөговьд～

2 жилийн сайн дурын үйл ажиллагаагаа амжилттай хийн цэцэрлэг, сургуульд ажиллаж байсан сайн дурын гишүүн бий. 3сарын11ны өдөр түүний ажиллаж байсан сургуулийн хүүхдүүдийн концерт боллоо. Бид ч бас тэр концерт зохион байгуулахад туслахаар болж, би видео бичлэг хийхээр болов. 2 давхараас тайз руу камераа чиглүүлэн бичлэг хийсэн ч хүүхдүүдийн догдолж байгаа нь мэдрэгдэж байлаа.

2 давхарт олон хүүхэд суун концерт үзэж байлаа. Тэд Нана багшийг таних уу? Нана багш одоо хаана байгаа вэ? Бид Нана багшаар заалгадаг байсан гээд л түүнтэй холбоотой өөрсдийн тухай ярьцгааж байлаа.Хүүхдүүдэд үнэхээр хайрлагдан сэтгэлд нь үлдсэн байна хэмээн бодогдлоо.

Pianica (жижиг аргон), лимбэ тоглолоо.「Гялтганах од」「Мэригийн хонь」「Puff」「Edelweiss」「Хэрвээ сайхан амьдарч байвал алгаа таш」зэрэг Японд ч гэсэн заадаг дуунууд байлаа.

Би бага сургуульд багшилж байхдаа хүүхдүүдэд зааж байсанаа саналаа. Ялангуяа 3сарын 12-нд төгсөлтөө хийх 6-р ангийнхаа хүүхдүүддээ зааж байсанаа тодхон саналаа. 1-р ангиас эхлээд би тэд нартай их дотно байсан. 1, 2-р ангид нь тусгай ангийн (хичээлд хоцорсон хүүхдүүдийн анги) удирдах багш хийхдээ тэд нартайгаа хамтран хичээлээ явуулж, эцэг эхчүүдэд зориулан явуулдаг урлагийн наадамд бэлтгэн тус бүрд нь заавар өгөн бэлтгэдэг байлаа. Санаснаас илүү амжилт гаргах үе ч байлаа.

　Сооранбүши (Хоккайдогоос гаралтай ардын дуу) гэдэг дууг хүртэл хөөрхөн бүжиглэн дуулж байлаа. Энэ дууг бас ажиллаж байсан сургуулийн 5-р ангийхан биен тамирын тэмцээн дээр дуулдаг дуу болдог болгосон. Тусгай ангийнхан ч гэсэн бүгдтэйгээ хамтран дуулж бүжиглэнэ.

「Аялалд гарах」дууг оросоор хоороор дууллаа. Энэ дуу ч бас төгсөлтөн дээр заавал дуулдаг дуу. Би маргааш төгсөх хүүхдүүддээ зааж байсан аа бодон өөрийн эрхгүй нулимс минь гарлаа. Энэ дуу сайн дурын гишүүн болон энэ нутагт 2 жил багш сурагчидтай хамтран ажилласан нэгний маань сүүлийн өдөр байсан учраас хоолой зангиран уйлчихсан.

Дараа нь Япон хэлээр дуулсан дуу бол「Бүүвэйн дуу」「Төрсөн нутгийн дуу」. Энэ өдөр 3сар 11өдөр яг 1 жилийн өмнө Японд газар хөдлөлт болсон өдөр.Бидний төрсөн нутаг болох Япон улсад өнөөг хүртэл болж байгаагүй том байгалийн гамшиг байлаа. Өдөр тутмын амгалан өдрүүдийг минь үгүй хийсэн юм. Хүнд байдалд орсон Японд олон орны ард түмэн тусалсан.

Өмнөговийн хүмүүс нэг өдөрийн цалингаа хандив болгон Япон руу илгээсэн юм. Энэ бүхнийг бодон яаж сэтгэлээ илэрхийлэхээ ч мэдэхгүй уйлж зогслоо.

Хамгийн сүүлд сайн дурын гишүүд биднийг тайзан дээр урьсан. Дахин дахин баярлалаа...

Бүгдээрээ хөгжимгүй дууллаа. 「Дээшээ харан алхцгаая」Ирсэн бүхэн алга ташин сонсоцгоосон. Бид сайхан дуулахдаа гол нь биш чин сэтгэлээсээ дуулсан юм.

Японд ч гэсэн урлагийн үзлэг болдог. Багш нар хүүхдүүд бүгд бэлдэцгээнэ. Дуу болон найрал хөгжим нь бүгд сэтгэлээрээ нэгдэхгүй бол сайн хоор болж чадахгүй. Бүгд нэгэн зорилготой хамтдаа гэдгийг ойлгуулах нь хүүхдүүдэд маш утга учиртай үйл хэрэг мөн туршлага болж өгнө. Японд анги болон бүлгээр энэ ажиллагааг зохион байгуулна. Монголд ч гэсэн анги бүлгээрээ нийлэн ажиллавал хүүхэд бүгдээрээ хамтдаа нэгэн болж, хамтдаа хийх нь ямар баяртай байхыг мэдрээсэй гэж хүсч байна.

2 жилээ амжиллтай дуусгаж байгаа сайн дурын гишүүн.Үнэхээр гоё наадам байлаа.

第78回　子どもたちの音楽会～南ゴビにて～

　2年間の活動の集大成として、活動先だった幼稚園・学校の子どもたちのコンサートを3月11日に行った隊員がいる。私たちもそのコンサートのお手伝いをさせていただいた。

　私がいただいた仕事は、ビデオ撮影。2階席から子どもたちがいるステージにカメラを向け、撮影。2階からでも、子どもたちの緊張が伝わってくる。

　2階にも多くの子どもたちが座席に座り、音楽を鑑賞していた。「なな先生、知ってる？」「なな先生、今、どこにいるの？」「ぼくら、なな先生に習ってるで」など、話しかけてくる子どもたちは、先輩隊員と自分との関係について話してくる。子どもたちにほんと、あいされているんだなぁ～～って思った。

　ピアニカやリコーダーを使っての演奏。「きらきら星」「メリーさんの羊」「パフ」「エーデルワイス」「幸せなら手をたたこう」などなど、日本でも各学年で学ぶ定番曲ばかりだ。

　自分自身が日本の小学校で子どもたちに教えていた時のことを思い出した。特に、3月12日に卒業する6年生の子どもたちに教えていたことを思い出した。彼らは、1年生の入学の時から、私は深く関わる学年だった。１・２年生の時は、特別支援学級の担任として、学年行事を一緒にしたり、授業に入り込みに行ったり、音楽は保護者向けの発表会に向けて個別指導もよくしていた。込み上げてくるものがあった。

　「ソーラン節」も子どもたちが元気に踊っていた。これも働いていた学校では、5年生が運動会で披露するのが習わしのようになっていた。特別支援学級の子どもたちも例外ではなく、みんなと一緒に踊るのだ。

　「旅立ちの歌」をロシア語で合唱をしていた。これも卒業式で合唱するのが定例となっていた。私の中で次の日に卒業式を迎える教え子たちを思い浮かべて、聞いていると、涙がこぼれた。この歌は、先輩隊員も2年間、この地で子どもたちと先生方と一緒に活動し、13日、この南ゴビを旅立とうとしていることも重なり、号泣してしまった。

　それから日本語で子どもたちが歌う「子守唄」「ふるさと」。この日は3月11日。ちょうど1年前に東日本大震災が起こり、私たちのふるさとの日本は、未曽有だにしなかった自然現象により、当たり前の日常を奪われてしまった。その日本を多くの国・人々に支援していただいた。この南ゴビの人々も1日分の給与を日本に送ってくださった。そんなことも思いだし、何とも表現しがたい気持ちになり、涙を流し続けた。

　最後の最後、私たち、ボランティアもステージに立たせてもらった。せめてものお礼に。。。みんなで、アカペラで歌った。「上を向いて歩こう」。会場のみなさんも手拍子をしながら、聞いてくださった。決して上手ではない、でも、私たちは心をこめて歌った。

　日本でも子どもたちの音楽会をする。子どもたちも先生方も当日に向けて、練習をする。歌も合奏もみんなの心が一つにならなければ、いい音色を奏でない。みんなで1つの目標に向かって取り組む活動は、子どもたちにとっても意味のある活動で、意義のある経験である。日本では、クラス単位や学年単位でこの活動に取り組んでいる。ぜひ、モンゴルでも、クラス単位で取り組んでみてほしい。みんなで1つのことを一緒にする。一緒に作り出す喜びを子どもたちにも知って欲しい。

　2年間の先輩隊員の集大成。とてもいい音楽会だった。

Тэмдэглэл 77: Өмнөговийн семинарын 2 дахь өдөр, --- ② ---

　　Өдрийн амралт  Үдээс хойш мөн семинар.

　　Гэдэс цадаад ирэхээр нойр хүрнэ. Энэ нь физологийн үзэгдэл. Яах ч аргагүй юм. Үдээс хойш семинараа эхлэхдээ бүгдээрээ радио дасгал хийн нойроо сэргээлээ.

　　Тооны хичээлийн бэлтгэл судалгааны танилцуулга. Энэ удаа би явууллаа. Хичээлийн сэдвээр Плита сонгосон юм. Бэлтгэсэн поверпойнт /powerpoint /-доо фото зураг болон зураг оруулж өглөө. Поверпойнтоор бэлдсэн материалаа цаасаар хэвлэн тараав. Тараах материал дээр өөрт хэрэгтэй гэсэн зүйлээ бодож бичих, өөрийн гэсэн материал хийлгэх нь зорилго байсан юм. Хүний бичсэн юмыг уншихаас илүү өөрөө сэтгэн хийсэн зүйл нь мартагдахад удаан байдаг учраас тараах материалд тэмдэглэл хийлгэх зорилго тависан.

　　Энэ удаагийн сэдэв плита нь удаан ойлголттой хүүхэд ч гэсэн нүд болон үйл хөдлөлөөр тогтоох ... өөрөө өөрөө батлан бодитоор биеэрээ суралцаж чадах юм. Тэгээд нэмэх хасах үйлдэл дээр ч гэсэн 1-4 анги хүртэл хэрэглэж болно. Энэ удаагийн семинар дээр танилцуулж амжаагүй ч үржих, хуваах хурдны бодлого дээр ашиглаж болох болохоор плита нь их сайн материал болно гэж би бодож байна. Төгсгөлд нь өнгийн цаас ашиглан хийж болох талаар танилцууллаа. Энэ нь нэг хийчихвэл дараа дараа хэрэглэх тул тохиромжтой юм. Өмнөговийн багш нарын дунд ийм маягаар хэрэгжүүлж байсан багш байсан нь гайхалтай байлаа.

　　Байгалийн ухааны туршилтаас бас танилцуулсан юм. Багш нар сурагчид болон хичээлд оролцлоо. Багш нар хүүхэд шиг сонирхолтойгоор хичээлд оролцлоо. Тиймээ энэ их чухал. Багш өөрөө сурагч болон том хүнд сонирхолтой байж чадвал хүүхдэд бүр сонирхолтойгоос гадна тэдэнд шинэ байж чадна. Аюулгүй байдалыг сайн хангасан туршилтыг хүүхдүүдээр хийлгэе гэсэн семинар болж өнгөрлөө.

　　Үзэж сонсох материал бэлтгэх тухай ч мөн танилцууллаа. Поверпойнт зэрэг нь ч үзүүлэх материалын нэгэн хэлбэр юм. Самбар болон сурах бичигтэй адил. Тийм болохоор үзэж сонсох материалыг заах биш түүнийг ашиглан хичээл заах гэдгийг мартаж болохгүй гэдгийг санах шаардлагатай гэж бодлоо. Яаж ч бодсон хүүхэд ойлгоход нь тус болох хэрэглэгдэхүүн учир.

　Ингээд семинар дуусаж эцэст нь дүгнэлтээ хийн анкет бөглүүлөн авсан юм. Өмнөговийн багш нар дахин ийм семинар зохион байгуулаарай суралцах зүйл их байсан гэж хэлэхэд нь баяртай байлаа. Бид нар хичээн зүтгэсэн нь сайн боллоо гэж тэр агшинд бодогдлоо. Багш нар сэтгэл хангалуун байсан нь хамгийн чухал байлаа.

Семинарийн төгсгөлд багш бүрийн захидал болон арьсаар хийсэн бэлэг аван семинар өндөрлөсөн. Семинар нэг мэдэхэд л дуусах болчихсон байв. Би ч гэсэн суралцах зүйл олон байсан баярлалаа. Үр дүнтэй семинар байлаа. Ийм боломжийг олгосон та бүхэндээ баярлалаа.

Өмнөговийн багш нар маань ерөнхийдөө Хүүхэд төвт сургалт /суралцахуйд суурилсан/ гэдгийг мэдэж байсан. Японы заах арга болон одооноос хэрэгжих Кэмбриж ч бай хичээл хийхэд юу хамгийн чухал билээ гэдгээ марталгүй сайн хичээл заана биз дээ. Хичээлд хамгийн чухал бол хүүхдэд зориулсан тэдний төлөө л хичээл байх ёстой. Хүүхэд төвт хичээл юм.

第77回　南ゴビセミナー　～2日目、セミナー②～

お昼休憩をはさみ、午後もセミナー。

お腹がいっぱいになったら、眠くなる。これ、生理現象。仕方ないことなので、午後の最初はみんなでラジオ体操をして、身体を動かし、気分を一新！

　算数の教材紹介。これは私が担当。今回は「タイル」をテーマにした。用意したパワーポイントは、写真や絵のみのもの。配布資料は、このパワーポイントを印刷したもの。配布資料に自分で必要と思うことを書き込んでいただき、自分だけのオリジナル資料を作ってもらうのが目的だ。書かれている物を読むよりも、自分自身で考え、記入したものは忘れにくいからのだ。

　今回のテーマの「タイル」は、習熟度がゆっくりな子どもでも、視覚で学び、操作で学び、、、自分自身で確かめることが出来るため、確実に学ぶことができる。そして、足し算、引き算の学習だけでも、1年生から4年生まで指導に使用することができる。今回のセミナーでは、紹介しなかったが、掛け算・割り算、速さなどの問題でも活用することができるので、タイルは優れた教具だと私は考えている。最後に、身近にある色紙で作成できることも紹介した。1つ作成すれば、いろいろな指導ができ、長年使えるのでとても便利だと思う。南ゴビの先生の中には、すでに実践されている先生もいたので、驚いた。

　理科の実験紹介もされた。ここでは、先生方が実際に子どもの立場になり、実験を体験。先生方も子どものように楽しんで参加していた。そう、それが大事なんですよ。先生自身、大人が体験して、楽しいとか面白いと感じるならば、子どもはきっと面白いだろうし、驚きもたくさんあるだろう。安全だけをしっかり意識して、子どもたちにたくさんの実験を体験させてあげて欲しい！と思ったセミナーだった。

　よい視聴覚教材の作り方についても、紹介をした。パワーポイントなどの視聴覚教材は、あくまでも教材で、ツールである。黒板や教科書と同じである。なので、視聴覚教材を教えるのではなく、視聴覚教材を使って教えるという意識を忘れないで欲しいと思った。あくまでも、子どもの理解を助けるためのものであるのだから。。。

　すべてのセミナーを終了し、最後の振り返りをし、アンケートを記入していただいた。南ゴビの先生方は、私たちに「また、こういうセミナーをしてほしい」「学ぶものがたくさんあった」と言ってくださった。私たちは、一生懸命努力してきて、苦労してきて、がんばってきて、よかったと思った瞬間だった。みなさんに喜んでもらえたことが、何よりもうれしかった。

　最後に、ひとりひとりにお手紙と皮製品のプレゼントをいただいて、セミナーは終了をした。長かったような、あっという間だったような。。。私自身、学ぶことが多くあり、有意義なセミナーだった。こういう機会をくださり、ありがとうございました。

　南ゴビの先生方は、「子ども中心」という考え方がすでに身に付いている先生が多く、日本の指導法であっても、これからモンゴルで導入されるであろうケンブリッジ指導法であっても、授業で一番大事なことを忘れず、軸が揺らぐことなく、よい授業をされていくだろう。授業で一番大事なのは、子どものための授業であること。子ども中心の指導法だ！