Tэмдэглэл 52: Оюутнуудын өөрчлөлт болон ----Мэндлэх соёл----

Энэ блогийг оюутнуудад бас танилцуулсанбилээ. Их сургуулийн хичээл дээр бас хэрэглэх тохиолдол бий. Оюутнууд уншаадтунгаан бодох бодлоо хэрэгжүүлэх.

Оюутнуудын юу нь өөрчлөгдсөн бэ?

l  Оюутнууд инээм сэглэн мэндэлдэг болов.

Одоог хүртэл тийм олон оюутны мэндлэх дуу сонсогддгүй байв.Гэхдээ одоо бол өөр. 「Сайн байна уу? багшаа」「Өглөөний мэнд багшаа」「Баяртай багшаа」хэмээн олон оюутан багш нартайгаа мэндэлдэг боллоо. Тэгээд бас хөөрхөнинээмсэглэн...Тэдний энэ инээм сэглэн мэндлэхэд сэтгэл догдлох нь бий. Мэндлэх соёл гэдэг их том соёл бөгөөд их хүчтэй.

Японд болхүмүүс хоорондоо мэндлэхдээ「Өглөөний мэнд」「Өдрийн мэнд」「Оройн мэнд」Японд цагийн байдалаас хамааран ингэж 3 удаа мэндэлдэг. (Монголын Сайн байна уу шиг тохиромжтой үг байхгүй.) Хүнээс тусламж авбал「Баярлалаа」, хүнд төвөг болох, андуурсан тохиолдолд, хүнтэй мөргөлдвөл.. 「Уучлаарай」гэж хэлнэ. Хоол идэхийн өмнө 「Сайхан хооллоорой」, идээд дууссаны дараа「Сайхан хооллоо баярлалаа」, Уулзаад салахдаа「Баяртай」, гэрээсээ гарахдаа Яваад ирье Буцаж ирээд Харьж ирлээ гэх мэтолон мэндчилгээний үгнүүдийг сургууль ба орчин гэрт нь чухалчлан хүүхэд ахуйгаас сургана.Ялангуяа「Баярлалаа」「Уучлаарай」 гэдгийг голчлон「Юу гэж хэлдэг билээ? 」хэмээн хэлж чаддаг болтол, тэгэхгүй бол дараагийн зүйлээ хийж чадахгүйдхүрэх тохиолдлууд байлаа.

Мэндлэх соёл нь харилцааны нэг хэлбэр юм. Зөв зохистой мэндэлсэнээр хүний харилцаа найрсаг эвтэй байх болно. Гайхалтай. Япон хүн дандаа Уучлаарай гэж хэлдэг хэмээн хэлүүлдэг. Тиймээ их хэрэглэдэг. Монголын 1/4 газар дээр 130сая хүн амьдар ч байгаагийн учир харилцааны чадвар буюу техник гэж хэлж болох байх.

Би Ихсургуульдаа өдөр бүр анги коридор 00 цэвэрлэх эгч нартаа сэтгэлээсээ「Баярлалаа」хэмээн хэлдэг. Мэдээж тэдний ажил ч гэсэн бид тэдний ачаар цэвэрхэн газарт байжчадаж байгаа билээ тийм учраас баярласан сэтгэлээ мартаж болохгүй билээ.Тэдэндбаярлалаа гэхэд хэнд хэлж байгаа юм бэ би юм уу гэсэн байдалтай байлаа. Гэхдээ өдөр бүр「Баярлалаа」 гэж хэлтэл нэг өдөр яагаад хэмээн асуусан юм. Дандаа цэвэрлэгээ хийж өгдөг болохоор би их баяртай байдаг учраас хэмээн хариулсан юм. Тэрбас надад баярлалаа гэлээ. Одоо ч гэсэн өдөр бүр「Баярлалаа」хэмээн хэлсээр байгаа. Тэд ч хариуд инээм сэглэдэг. Ийм харилцаа нь сэтгэл тайвшруулдаг.

Сургуульдээр оюутнуудын цоглогоор мэндлэхийг харахад сэтгэл сайхан байдаг. Сайн зүйлюм. Заавал багш болохоороо тэднийг хүүхдүүдэд зааж өгөөсэй гэж хүсчбайна. Мэндлэх ёс гэж ямар чухал болохыг....

第52回　学生たちの変化～挨拶～

　このブログが学生たちにも紹介され、大学内の授業でも使われるようになってきた。学生たちが読んで、考え、行動にし始めている。

　学生たちの何が変わったか？

l  学生たちが笑顔で挨拶をするようになった。

今までの大学内では、そんなにたくさんの挨拶の声は聞こえなかった。でも、今は違う。「こんにちは、先生」「おはようございます、先生」「さようなら、先生」とたくさんの学生が、多くの先生方に言うようになった。しかも、かわいらしい笑顔と共に。。。そんな彼女たちの笑顔と挨拶によって、苛々している気持ちも和むこともよくある。挨拶の力は偉大だ。

日本では、人と会った時のあいさつ「おはようございます」「こんにちは」「こんばんは」（日本は時間帯によって3つの挨拶を使い分けている。モンゴルの「さいん　ばいの～？」のような便利な言葉はない。）人に何かをしてもらったら「ありがとう」。迷惑をかけたり、自分が間違ったり、人とぶつかった時には「ごめんなさい」。ご飯を食べる前には「いただきます」。食べた後には「ごちそうさま」。人と別れる時には「さようなら」。家を出る時は「行ってきます」。帰ってきたら「ただいま」。などたくさんの挨拶を学校でも地域でも家庭でも重要視し、教育をしている。特に、「ありがとう」「ごめんなさい」は重要視されており、「なんていうの？」と挨拶が出来るまで、次のことに進むことがなかったこともしばしばだった。

挨拶は、コミュニケーションの一つでもある。挨拶で人間関係を円滑にすることもできる。素晴らしいことだ。日本人はよく「ごめんなさい」と言うと言われる。確かによく使っている。モンゴルの国土の1/4の土地に1億3000万人が住んでいる日本ならではの、コミュニケーション術なのかもしれない。

私は、大学の中で毎日、教室や廊下・トイレを掃除してくれているお掃除のおばちゃんたちに心こめて「ありがとう」を言っている。確かに、掃除は彼女たちの仕事だけれど、私たちは彼女たちが掃除してくれているので、きれいな場所で過ごすことができるのだから、感謝の気持ちは忘れてはいけないと思う。彼女たちは、（誰に言っているの？私ではないね）という態度だったけれど、毎日、挨拶をし続けていたら、「どうして、『ありがとう』っていうの？」と質問をしてくれた。「いつも掃除をしてくれているから、私はうれしいの。だから、『ありがとう』っていうの」と答えた。彼女は私に「ありがとう」って言ってくれた。今も毎日、「ありがとう」を伝えている。彼女たちは、にこっと微笑みを返してくれる。そんなやり取りもまた、心を穏やかにしてくれる。

大学内で学生たちの元気な声で挨拶をしている姿を見ると、とても心が穏やかになる。いいことだ。是非、先生になったら、彼女たちから子どもたちにも教えてあげて欲しい。挨拶の素晴らしさを。。。

Тэмдэглэл 51: Их сургууль дахь ---- Технологийн хичээл ----

Монголын сургуулийн хичээл 40 минут(1,2-р анги 35 мин) байдаг. Хүүхдүүдийн дуртай биен тамир технолгийн хичээл басадил. Японы сургууль нь нэг ангиа бүтэн өдөр хэрэглэх боломжтой бол Монголын сургуульнь үдээс өмнө, үдээс хойш 2-3 анги хэрэглэдэг. Тийм болохоор Японы сургуулиудын адил зураг технологийн хичээл шиг хэдэн цаг зарцуулан бүтээл гаргах боломжгүй юм. Өөрөөр хэлбэл 40 минутанд амжиж бүтээл гаргана гэхэд хэцүү. Багш нар үүндээр бодол болж байгаа болов уу.

 

Ийм нөхцөл байдалыг тунгаан бодожүзэн Их сургууль дээрээ хичээлийн хөтөлбөрийг болов сруулж үзэж байна.「Хийнгээ наадацгаая」хэмээн нэртэй өөрсдөө цаасан тоглоом хийх санал оюутнуудад дэвшүүллээ. Оюутнууд дотор бэлтгэл ч байхгүй, хийх сонирхолгүйхүн ч харагдлаа.

Цаасан тоглоом үзүүлэнгээ「Энүүгээр яаж тоглох вэ?」гэж асуутал оюутнууд анххарж буй цаасан тоглоомыг сонирхон Ингэж юм бол уу эсүүлт ийм юм бол уу гэцгээн оролдож эхлэв. Тэгээд тоглох аргыг мэдсэнээр бүр сонирхож ирлээ. Тэгээд битоглоомыг өргөн өөрсдөө хийхийг санал болголоо. Миний муухан Монгол хэлийг нэгнь ойлгон цаас нугалах аргаас бусаддаа зааж өгөв. Сонин нь, эхэндээ ямар чидэвхигүй сонирхолгүй байсан оюутан бусаддаа зааж өгч, хичээлийг сонирхолтой болгож байлаа. Би ийм эрхүүхүүхдүүд хичээлдээ сонирхолтой байвал хичээл маа нь амжилттай боллоо гэж боддог. Хүүхэд хичээлдээ сонирхолгүй идэвхигүй байвал тухайн хичээлийг илүү сонирхолтой болгохаргыг бодож олж хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Яавал хүүхэд тухайн сэдвийг сонирхох вэ гэдгийг бодож олох нь хамгийн чухал.

Нэргүй багштай

Энэ удаагийн хичээл нь маш амжилттай болж өнгөрөв.

Технологийн хичээл нь зөвхөнхийснээр сонирхолтой биш юм.「Наадахын тулд, хэрэглэхийнтулд хийх」хэмээн хүүхдэд ойлголт өгсөнөөрхүүхдүүдийн сонирхол төрөн хийгээд үзье гэсэн бодол төрнө.

Жаргал багштай

Оюутнууд өөрсдийн хийсэн тоглоомоо дахин дахин тоглоцгоож байсан. Баярламаар хөгжилтэй байсан байгаад л тийм байгаа. Сайн туршлага болсон болов уу. хүүхдүүдийн түвшинд бодожсэтгэх нь чухал гэдгийг мартаж болохгүй.

 Би бас хичээл явуулж байхдаа их хөгжилтэй байсан. Нэргүй багш Жаргал багш Мандаа багш нартай хамтдаа хичээл явуулсан.

Хичээлээ сайн явуулжгүй явдалд баярласанаа илэрхийлёя.

第51回　大学での授業～工作編～

　モンゴルの学校は４０分授業（低学年は３５分）だ。子どもたちが大好きな体育も工作も同じ。日本の学校では、１教室１クラスのみの使用可能だが、モンゴルは２部制・３部制のため、１教室を２・３クラスが使用している。そのため、日本の図画工作の時間のように複数時間をかけて作品を制作することは難しい。すなわち、４０分で１つの作品を仕上げることになる。現場の先生方も悩んでいる。

　そんなモンゴルの状況を考え、大学では工作の授業提案をしている。

　「作って、遊ぼう！」というテーマで、自分たちで折り紙のおもちゃを作ることを提案した。中には、材料すら準備が出来ていない、やる気のない生徒も見受けられた。

折り紙のおもちゃを見せ、「どうやって遊ぶの？」という問いかけをしたら、学生たちは、初めて見る折り紙のおもちゃに興味津々。こう？それとも、こう？とあれこれ遊び方を考え、試してみる。遊び方がわかると、遊ぶことに熱中。適当なところで、おもちゃを取り上げ、自分たちで作れるように指導をした。拙いモンゴル語なのに、理解できる学生がクラスに１人はいる。その人が折り紙の折り方を見て、みんなに解説をしてくれた。

不思議なことに、最初に投げやりな態度を取っていた学生ほど、こういう役をしてくれ、クラスをまとめてくれる。よくも悪くもムードメーカーなのだ。私は、彼女たちのような学生・子どもたちが授業に興味をもってくれれば、授業は成功だと思っている。興味・関心を子どもたちが示さなければ、示してくれるような授業の展開を考え、実行すればいい。子どもに興味・関心をもたす仕掛けを考えるのも授業を考える大きなポイントの一つだ。

今回は彼女たちの活躍により、授業は大成功だった。

工作は、ただ作るだけでは面白くない。「遊ぶために作る」「使うために作る」など目的を子どもたちにもたすことによって、子どもたちも興味。関心が生まれ、「作ってみよう！」って気持ちになる。

学生たちは、自分たちの作ったおもちゃで何度も何度も遊んでいた。うれしくって、楽しくって仕方がない！といったところでしょうか？小学生の子どものようでした。いい経験になったのでは？子どもの目線になることも大切だからね。
私も指導をしながら、よく笑った。ほんと楽しかった。ジャルガル先生・マンダー先生とも授業をした。

授業できることに感謝。

Тэмдэглэл 50: Их сургууль дахь ---- Эрүүл мэндийн хичээл ----

Монголын бага сургуульд Эрүүл мэнд гэдэг хичээл бий. 1-р ангиас эхлэн сурах бичиг хүртэл бий. Сурах бичгийн дагуу заагдаж байгаа ч хүүхдүүдэд төлөвшил тогтох нь хэцүү юм шиг. 1-р ангийн сурах бичиг дээр Гар угаах аргын тухай зөвхөн 7мөр бичигдсэн байна. Шүд угаах тухайд тал нүүр зураг байгаа боловч хүүхдүүд сургууль дээр угааддагүй болохоор гэртээ угаахаас өөр аргагүй байдаг. Тийм учраас эдгээр сурах бичгийн номноос шууд ойлгож зай үйлийг төлөвшүүлнэ гэдэг нь хэцүү юм. Үүнийг бодож үзэх нь бас л хичээлийн судалгаа юм.

Хичээлийн судалгаа зөвхөн Монголхэл,математикийн хичээлээр хязгаарлаж болохгүй юм. Сургууль дээр заагдаж буй бүх хичээлээр нийт сураггдыг хамруулах нь уухал юм хичээлийн судалгаа хийгдэнэ.

Иймээс Жайка сайндурын гишүүд бид (эрүүлмэндийн багш, сувилагч, цэцэрлэгийн багш, бага сургуулийн багш) хамтран Эрүүл мэндийн хичээлийн материалыг (гар угаах,шүдээ угаах) бага багаар шинэчлэн сайжруулж байгаа. Цэцэрлэг болон бага сургуулийн хүүхдүүдийн өдөр тутмын амьдралд хэрэг болохуйц ганцаараа бие гаан хийж чадахаар арга барилд суралцуулахыг зорьж байгаа.

Оюутнуудад Эрүүл мэндийн хичээлийн тухай зааварнилгаа өгч байна.

Хичээл судалгааны тухай суралцсан оюутнуудын дунд багаар хичээлийн хөтөлбөр боловсруулах хичээлийг Одгэрэл багштай хамтран хийлээ. Бодсончлон хичээлийн судалгааг хийсэн оюутнууд байлаа. Хүүхдийн нүдээр сэтгэх бодох төсөөлж төлөвлөж чаддаг болж байна. Сайн их баг багаараа сонирхолтой, хүүхдийн сонирхолыг татахуйцхичээлийг бэлдэж чадсан байлаа. Тэгээд багаараа нэгтгэн нөгөө багийн өмнө илтгэл тавив. Илтгэлийн агуулга нь сонирхолтой байвч дуу нь сонсогдохгүй, доош харах үзэгдэл ажиглагдаж байлаа. Тийм сайн илтгэл тавьж байж, жаахан харамсалтай санагдав. Дараа илтгэл тавихдаа хойд хүмүүсд сонсогдохоор чанга дуугаар, сонсож буй хүмүүсийг харан илтгэлээ тавиарай.

Оюутнуудад power point ашиглан бага ангийн сурагчдад Гараа хэрхэн угаах зааварчилгааг тайлбарлан, тэднээр дуулуулж хөдөлгөөн хийлгүүлсэн юм. Оюутнууд сонирхолтойгоор хүлээн авлаа. Тэд Хүүхдүүдэд үзүүлж чадахаар хөгжилтэй сонирхолтой байлаа. Ээ, Wow гэж дуу алдан дагаж хийх оюутнууд. Тэдний хувьд анхучир сурах зүйл их байсан болов уу.

　БС-д ажиллаж байгаа оюугнууд ч мөн бий. Тэд өөрсдийн ангидаа туршин үзнэ гэцгээж байв. Сайн зүйлийг хурдан хэрэгжүүлэхийг хүсч байна. Багш нар ч гэсэн саналаа солилцон заавар гаргавал зүгээр юм уу гэж санагдсан. Энэ удаа хэрэглэсэн сайн дурын гишүүн гаргасан Гаругаах дууг сургуулийн 00н өрөөнд гаргасан байгаа. “Маамуу нааш ир” дууны аян дээр дуулж үзэнгээ гараа угаагаарай.

第50回　大学での授業～保健編～

　モンゴルの小学校には「保健」という名前の授業がある。1年生から教科書もあり、現場では指導をされているが、子どもたちへの定着は難しいようだ。

　1年生の「保健」の教科書には、手洗い指導については、手の洗い方を7行ほど文字だけで書かれているだけである。歯磨き指導に関しては、半ページほどで絵があるが子どもは学校で磨くことはないため、家庭任せになってしまっている。これらの教材を子どもたちに必要性を理解させ、定着させる方法を考えるのは至難である。それを考えるのも授業研究である。

授業研究は、モンゴル語・算数などの教科指導だけではない。学校で行う授業はすべて、子どもたちのことを考えながら授業研究する必要があるのである。

　そこで、私たち、ＪＩＣＡボランティア（保健師・看護師・幼児教育・小学校教諭）が協力し、保健指導のマテリアル（手洗い指導・歯磨き指導）を少しずつ改良し、より良いものを開発している。幼稚園・小学校の児童にも必要性を理解し、1人でも出来るように生活の中で定着できるように工夫し、指導をしている。

　学生たちにも、保健指導について指導をしている。

　授業研究についての考え方をすでに学んだ学生たちに、グループで授業案を考えるという授業を、オドゲレル先生と行った。さすが授業研究の考え方を学んだ学生たちである。子どもたちの目線で、考えることが少しずつ出来るようになってきている。なかなか面白い、子どもが興味・関心を持ちそうな授業案も出てきている。グループでまとめ、みんなの前で発表をする。なかなか学生たちにない活動なのか？声が小さかったり、うつむいてしまっていたり、いい発表をしているのに残念。今度は、後ろまで聞こえるくらいの大きさの声で、聞いている人の顔を見て発表してね。

　学生たちにも、手洗い指導について、子どもたちにするように授業案を提示してみた。パワーポイントで手洗いの必要性について、説明をし、手洗いの方法を物語と歌で指導をした。学生たちの反応は、とてもいいものだった。子どもたちが見せるような、楽しそうな笑顔。え～、うわぁ～などの驚きの声を上げる学生たち。自然と一緒に動作し覚える学生たち。学生たちにとっても、初めて知ることが多かったようだ。

　学生の中には、現在も学校で働きながら通学している学生もいる。彼女たちは、「学校で自分のクラスでも指導します」と話していた。いいものはどんどん使って、どんどん良いものにし、指導をしていって欲しい。先生方も自分たちでアイデアを出し合い、子どもたちに指導をしていって欲しいと感じた。

　今回使用したＪＩＣＡボランティアが作成した「手洗い歌」は、学校のトイレに掲示されている。「マーモー　ナーシャー　イル」のメロディーに合わせて歌って、手を洗ってね。

　

Тэмдэглэл 49: Их сургууль дахь ---- биеийн тамирын хичээл----

  2долоо хоногт 1өдөр,1курсын оютнуудын биеийн тамирын хичээлд Тамир багштай хамт оролцож байгаа. Агуулга нь Японы бага сургуулийн биеийн тамирын хичээлийг жишээ болгонтуршиж үзэх. Өөрөөр хэлбэл Японы бага сургуулийн хичээлийг танилцуулах тайлбар хийж байгаа юм. Одоо бол голдуу тоглоомоор наадах дасгалыг танилцуулж байгаа. Миний монгол хэл ойлгохдохгүй үед Тамир багш зогсолт гүйгээр тайлбарлаж өгдөг. Гайхам шигтай тайлбар байдагт баярлалаа. Үгээр илэрхийлж чадахгүй үедээ би хөдөлгөөнөөр үзүүлэн хичээлий гүргэлжлүүлдэг.

Оюутнууд цаг бүрт сонирхон хичээлд оролцож байгаа. Хүүхэд мэтээр инээмсэглэн хичээлд оролцож байгаад нь юунаас илүү баярламаар. Тэгээд оюутнууд коридорт зөрөх үед「Дараа хэзээ вэ? Юу хийх вэ?」хэмээн асуухад нь би басгэнэт хиймээр санагддаг юм.

「Тэмдэглэл 15: Биеийн тамирын хичээлээс」бичсэнчлэн оюутнуудад бас хувцасны тухай ярьлаа. Аюулгүй байдлыг бодохгүй бол сонирхолтой хичээл явуулах боломжгүй гэж.

Оюутнуудтай сүүлийн үед нэг амлалт хийлээ. Багшийг ярих үед доош суух. Сонсох үед бүрэн гүйцэд сонсох. Ялангуяа биеийн тамирын хичээл нь хөдөлгөөнт учир тайлбарыг сонсохгүй бол бэртэж осолдох аюултай учраас. Мөн бүгд ингэж сууснаар багш хүүхэд бүрийн царайг ажиглаж чадсанаар биеийн өөрчлөлт болон ойлгож буйг мэдэх боломжтой. Сурагч ингээж суусанаар аянда гэдэсний булчин, нурууны бжлчинийг чийрэгжэж чадна. Босгож зогсож тайлбар хийснээс дээр хичээл үрдүнтэй. Харин Гадаа хичээл орох үед хүүхдүүдийг нар луу харуулах гүйгээр багшөөрөө харах байдалтай яагаад гэвэл хүүхдүүдийн нүд гялбан анхаарлаа хандуулж чадахгүй учир.

Японд гадаа биеийн тамирын хичээлээс

Биеийн тамирын хичээлд дургүй хүүхэд байж болно. Тийм хүүхэд байвал ингэж хэлээрэй.「Чадахгүй байж болно оо」гэж. Хэрвээ чи хичээж байгаагаа багшдаа харуулах юм бол багш нь зөндөө баярлах болно оо. Тийм болохоор хичээгээрэй гэх мэт хичээхээр үг хэлээрэй.

Биеийн тамирын хичээл ч бус. Чадахгүй ч хичээн зүтгэвэл чадах болно гэдгийг ойлгуулахыг хичээгээрэй. Чадахгүй ч гэсэн хичээснийг нь үнэлж байгааг ойлгуулан мэдрүүлэх. Дургүй болоод орхихгүй хичээн хийх хүүхдийг хүмүүжүүлэхийг зорих хэрэгтэй. Ийм л хүүхэд Монголын ирээдүй болох учраас..

Оюутнуудын биеийн тамирын хичээл ч гэсэн бага ангийн хүүхдүүд мөн адил хөгжилтэй байна гэдэгт итгэлтэй байна. Тамир багшийн мундаг тал нь надтай явуулсан хичээлээ ондоо 1курст орох. Тэр ангийн хичээлийг харсан бас л дажгүй байсан. Бүгд идэвхитэй оролцож байлаа.

Монгол Японы боловсролын байдал өөр. Тийм болохоор японы хичээлийг Монголд тэр чигээрнь нэвтрүүлэх боломж бага. Би Монголд таарах хичээлийг бодон хичээл хийж байгаа.

Тэр хичээлээ туршиж үзэн монгол хүүхдэд таарахаар хийж байгаа үнэхээд таарвал гайхалтай. Үнэтэй хичээлийн хэрэгсэл хэрэггүй юм. Бөмбө, дээс, биеийн тамирын матрас зэрэг үндсэн хэрэгслүүд байвал болох ньтэр. Ялангуяа сонингийн цаас ч гэсэн материал болох учир... Хүүхдүүд амар тайван хичээл явуулах орчинг бүрдүүлэх бас сэтгэл амар хэрэглэх материал ашиглуулахыг хүсч байна.

                             

第49回　大学での授業～体育編～

　2週間に1日、1回生の体育の授業を体育教師タミル先生と一緒に行っている。内容は、日本の小学校での体育の授業事例実践だ。簡単に言えば、日本の小学校の授業を解説付きで行っている。今は、主に、ゲーム的な要素を取り入れた運動を紹介している。私のモンゴル語で伝わっていないところは、タミル先生がすかさずモンゴル語で解説をしてくれる。絶妙のタイミングでしてくださるので、感謝している。言葉で伝わらないところは、私がやってみせて授業を進めている。

学生たちは、毎時間、喜んで、楽しんで参加をしてくれている。子どものような、キラキラしたいい笑顔で参加してくれていることが、何よりもうれしい。そして、学生たちも、この時間を楽しみにしてくれているようで、廊下とかですれ違うと「今度いつ？何するの？」と尋ねてきてくれる。俄然、やる気が出るのだ。

「第15回　体育の授業より」でも書いたが、学生たちにも服装のことについても話をした。安全を考えなければ、楽しい授業は出来ない。

学生たちに最近、約束事を作った。それは、先生の説明を聞くときは体育座り（写真）をするということだ。話を聞くときは、しっかりと聞く。特に体育の授業は運動をするので、説明をしっかりと聞かなければ、怪我につながってしまうため、必要なことだ。また、全員がこのように座ることで、先生も全員の顔を見ることが出来、体調の変化や理解の度もわかる。生徒は、このように座るだけで、自然と腹筋と背筋を鍛えることができるのだ。子どもたちが立っている時の指導よりも、授業が充実する。ただ、外で指導する際は、子どもたちが太陽の方に向かないように、先生が太陽の方向に向くようにして、指導をすること。そうすると、子どもたちは眩しくなく、話を集中して聞くことができる。

子どもの中には、運動の苦手な子どももいる。そんな子どもには、先生は言ってあげて欲しい。「できなくってもいいよ」って。そして「頑張っている姿を見せてくれると、先生はうれしい。だから、頑張って欲しいな」という風に、子どもが頑張ろうと思えるような言葉をかけてあげて欲しい。

体育に限ったことではない。できなくっても、努力をすればできるようになるということを学ばせてあげて欲しい。できなくっても、頑張ることが評価されるということを体験させてあげて欲しい。あきらめない子どもを育てていきたい。そして、先生方にはあきらめない子どもを育てて欲しい。あきらめない子どもたちが、将来のモンゴルを作っていくのだから。。。

学生たちが喜ぶ体育の授業。きっと、小学生も喜ぶであろう。

タミル先生のすごいところ。私と行った授業を取り入れ、アレンジをし、1回生の違うクラスでも指導をされているところ。このクラスの授業を見たが、こちらの授業も学生たちは喜んで参加をしていた。いい顔だった。

日本とモンゴルと教育現場の事情は違う。だから、日本の授業をそのままできることは少ない。私もモンゴルに合うように考えて授業をしている。その授業をさらにアレンジし、モンゴルの子どもたちに合うようにしていることは、素晴らしいことだ。

高価な道具は要らない。ボール・縄跳び・マットなどの基本的な運動道具があれば十分なのだ。時には、新聞紙だって立派な運動道具になるのだから。。。子どもたちが安全に体育の授業が出来る環境を、そして、気軽に使える運動道具をそろえてあげて欲しい。

Тэмдэглэл 48: Миний нэрийг хэн билээ?

Миний нэр бол Шинкава Маюми тиймээ Япон биш.

Ийм эрхүү зүйлийг хүн бүр мэддэг байлтай. Гэхдээ мэдэхгүй юм аа. Сургууль дээр олон багшнар намайг Япон багш гэж дууддаг.

Өнөөдөр яагаад энэ тухай ярих болов хэмээн бодож буй хүмүүс байгаа байх. Одоог хүртэл хэд хэдэн удаа「Хичээл бол хүүхдийн төлөө юм」 Хүүхдийн төлөө  энэ тухайгаа блогоор бичиж ирсэн билээ. Үнэхээройлгоод уншиж байгаа хүн цөөхөн. Яагаад гэвэл би намайг япон багш гэж дуудаж байгаагаас ойлгосон юм.

Бодоод үздээ. Та бүхэн Хүүхдүүд, оюутан багш нарт「Монгол багш」хэмээн дуудагдаж байсан уу. Үгүй биз дээ. Нэрээр нь дууддаг биздээ. Гадаадад очоод ганцхан таныг л нэрээр чинь бус Монгол хүн Монгол багш Гадаад хүн гэж дуудаад байвал ямар байх вэ.

Би мэдээж Япон хүн. Японыбагш. Гэвч надад нэр байгаа.

Хичээлийн судалгаа болон энгийн хичээл харж байх үед хичээл зааж буй багш намайг Япон багш гэж дуудаж болохгүй. Саяхнаас анзаарах болсон юм. Нэрийг маань цээжилж чадахгүй бол мартчихвал Уучлаарай нэрийг тань хэн билээ гээд асуугаад Маюми багшаа хэмээн ярих зүйлээ ярина. Тиймээ харилцагчаа бодох нь багш хүний чадвар. Багш нь намайг Маюми багш хэмээн танилцуулсан ангийн хүүхдүүд Маюми багшаа хэмээн дотноор дууддаг. Хүүхдүүд багшаасаа байнга суралцаж байдаг. Тэгээдбас жаахан ч гэсэн харилцагчаа хүнийг бодох сэтгэлд суралцана. Гэвч Япон багш Гадаад хүн хэмээн дуудах ангийн хүүхдүүд багшаасаа л сурсан байгаа. Хүүхдүүд жаахан гэлтгүй бүгдийг харж байдаг.

Нэр асуух нь соёлгүй зүйл биш юм. Харин ч асуугаасай гэж бодож байна. Надад нэр байгаа учраас. Гадаад нэр учир цээжлэхэд хэцүүбайгааг ойлгож байна. Тийм болохоор хэдэн ч удаа асуусан болно. Тэгээд хэзээнэгэн цагт нь цээжилнэ үү.

Нэг боловсролын байгууллагад ажиллах найз маань хэлжбайсан. Хүүхдийг хайрлан хүндлэх багшнамайг бас хүндэлдэг юм. Нэрээр минь дууддаг гэж...

Өнгөрсөн удаа хичээлийн үед нэг оюутан Багшаа уучлаарайнэр чин хэн билээ би мартчихаж хэмээн асуусанд би баярласан. Энэ оюутан сайн багш болох байхаа гэж тухайн үед бодлоо...

Тэгээд нэрээ хэлтэл Маюми багшаа блог дээр саналаа бичиж болох уу гэж асуусан. Мэдээж та бүхэн чөлөөтэй бичиж асууж болно шүү дээ. Монголхэл маань жаахан муу ч гэсэн заавал хариу бичнэ. Тэгээд намайг харахаараа Блогийг тань уншиж байгаа. Саналаа бичсэн шүү хэмээн хэлж байгаарай. Энэ үг таньнадад урам болох учраас....

第46回　私の名前は？

　私の名前は「新川真有美」決して「日本」ではない。

　そんなことは誰だって知っている。しかし、どうだろう。学校に伺うと多くの先生たちは、私のことを「ヤポン　バクシ（日本先生）」と呼ぶ。

　今日はなぜ、こんな話をしているのだろうか？って思う人も多いだろう。

　今回までの何度となく、「授業は子どもたちのために」「子どもたちのために」とブログを通じて話してきた。この本当に理解できている人は、少ない。なぜなら、私を「ヤポン　バクシ」と呼ぶことからわかる。

　考えてみてください。みなさん、子どもたちや学生・先生方に「モンゴル先生」って呼ばれますか？呼ばれないですよね。名前で呼ばれますよね？海外に行って、モンゴル人があなただけの時、自分の名前ではなく「モンゴル人」「モンゴル先生」「外国人」って呼ばれたらどうでしょうか？

　私は、確かに日本人です。日本の先生です。でも、名前があります。

　授業研究や普段の授業を見せていただいて、子どもたちの目線を持っている先生は、私のことを「ヤポン　バクシ」とは呼びません。最近、そのことに気が付きました。名前を覚えれなかったり、忘れてしまったりしていたら、「ごめんなさい。名前は何でしたか？」と聞いてから、「真有美先生」と呼びかけ、用件を話されます。そう、相手のことを考えることが出来る先生なんです。先生が私の名前をきっちりと呼んでくれるクラスの子どもたちは、「真有美」と友だちのように呼んでくれます。そう、子どもたちは、先生を見て呼び方を学びます。そして、少しずつ相手を想う気持ちを学んでいきます。しかし、「ヤポンバクシ」や「ガダードフン（外国人）」と呼んでいるクラスの子どもたちは、先生が呼ぶように呼びます。子どもたちは、小さなことも見ています。

　名前を聞くことは失礼なことではありません。むしろ、聞いていただきたい。私にも名前があるのですから。外国人の名前は覚えにくいことも理解しています。なので、何度でも聞いてください。そして、いつか覚えてください。

　教育現場で働く私の仲間も同じことを言っていました。「子どもを大事にする先生は、私のことも大事にしてくれる。名前で呼んでくれる」と・・・。

　先日、ある授業の時、学生が言いました。「先生、ごめんなさい。お名前なんでしたか？私、忘れてしまいました。」と。驚いた。この学生は、いい先生になるだろう。。。と同時に思った。そして、名前を言うと「真有美先生、ブログにコメントを書いてもいいですか？」という。みなさん、コメント欄にどんどん書き込みをしてくださいね。下手なモンゴル語かもしれないけれど、お返事を書くようにしますね。そして、私を見かけたら、「ブログ読んでるよ。」「コメント書いたよ。」って声をかけてくださいね。その言葉が私の励みになるので。。。

Тэмдэглэл 47: Глобал боловсрол гэж юу юм бол ?

Байгаль орчны асуудал ядуурал гээд янз бүрийн сэдвүүд бий. Гэвч аль ч сэдэв байсан юунаас болж иймасуудал гарч байна аа хэмээн бодох боллоо.

Японд хүчтэй газархөдлөлт болж, би Монголд юу хийж чадах болоо хэмээн бодлоо хэрэгжүүлжирлээ. Блог дээр ч гэсэн бичсээр ирсэн бөгөөд Монгол хүмүүсээс сэтгэлийн дулаан үг сонссон билээ. Надад ямар нэгэн хийж чадах зүйл хэмээн бодон...УБИС-ийн семинар хийсэн явдал бий (тэмдэглэл:4), 10жилийн багш нарт семинархийв (тэмдэглэл:5,10) ,Хүүхдүүдэд хичээл оров(тэмдэглэл:9), Дотны хүмүүстэйгээ хамтран Сэргэлийнүг хэмээх зурагт үзэсгэлэн зохион байгуулав (тэмдэглэл:11,19),Хүүхдүүдийн сэтгэлийнүгтэй захидалуудыг гамшигт өртсөн хот руу илгээв.(тэмдэглэл46)

Түүнээс хойш болсон явдал. Газар хөдлөн 5сар өнгөрсөннэгэн зуны өдөр хөдөө анх уулзсан хүнээс “Япон одоо ямар байдалтай байгаа вэ?” “Зүгээр үү?” ”Аль эсвэл хэцүү хэвээрээ байгаа юу?” хэмээн асууж байсан юм. Биичсэн, Япон хүнээс илүү санаа зовсон монгол хүн байсанд. Тэр хэлсэн “ 4сард Би японд тусалмаар байна юу хийхээ мэдэхгүй байна “ хэмээн найзтайгаа зөвлөхөд тэрээр『Японы их сургуулийн багш үүнээс хойш ч гэсэн харж байгаарай 』хэмээн хэлсэн юм. Тийм болохоор би телевиз сонинхарсан ч сүүлийн үед ямар байгааг мэдэхгүй байна.” Хэмээн надаас асуулаа. Миний хэлсэн үг хүмүүсд хүрсэнд гайхсан. Бас сэтгэлийн гүнээс дахин дахин та бүхэнд баярлалаа.

Бас... “Маюми багшаа Япон одоо ямар байгаа вэ? Хэмээн багасургууль яасан бэ?” хэмээн өндөр өсгийтэй гуталтай хээнцэр манай сургуулийн оюутнууд(90% дээш охид) сэтгэл зовон асуулаа. Тэд японыг анхаарч байсанмэт. Тэд хэлэхдээ “Японд газар хөдлөх хүртэл япон гэдэг улсыг мэдэж байсан боловч газар хөдлөснөөс хойш янз бүрийн мэдээлэл хайн судалж мэдсэнээр Япон гэжямар улс болохыг мэдээд дуртай болсон Япон монголын төлөө ажилмаар байна “гэж.

Японд болсон газар хөдлөлтөөр Монголын хүүхдүүд багш нар 「Амь」ямар чухал болох өөрөө өөрийнхөө амийг хамгаалах бодох тухай ойлголттой болсон болов уу? Нүдэнд харагдахгүй ч ямар нэгэн зүйл хүмүүсийн сэтгэлд төрсөн болов уу? Энэ нь хойшдох амьдралд нь маш том зүйл юм. Их чухал сургамжболсон болов уу? гэж бодож байна. Миний хувьд ч гэсэн адилхан.

Эрс тэс уур амь сгалтай байгаль дунд амьдрах Монгол хүмүүс Японы гамшигт өртсөн хүмүүсд сэтгэл гарган тусламжийн гараа сунгасан. Хүүхдүүд Японы найз нартаа сэтгэлийн үгтэй мессеж илгээсэн. Монголын хүүхдүүдийн мессежийг японы хүүхдүүд хүлээн аваад сэтгэлийн ямар нэгэн холбоо үүснэ гэдэгтитгэлтэй байна.

Дэлхийд олон улс бий. Тэр бүрчлэн олон асуудалууд бий. Үзэл бодол нь ч өөр. Өссөн газар орчин хэл яриа нь өөр.「Бүгд өөр, тиймээ өөрбайж болно оо」

Харилцан биебиенийгээ хүлээн зөвшөөрөх адилхан эрэнд амьдрах нэгэн дэлхий доор амьдрах бүхдэлхийн хүмүүсийн хүсэлт болов уу.

Энэ дотроос хамгийн чухал нь「Бүгд л адилхан хүн」гэсэн ойлголт юм. 「Хүн хүнээ хайрлах」「Адилхан дэлхий дээр нэгнийгээ хайрлахсэтгэл」л хамгийн чухал болов уу. Энэ удаад болсон газар хөдлөлтөөр дамжуулан дэлхийнбүх хүмүүс гамшигт өртсөн хүмүүсийг сэтгэлээсээ мэдэрсэн болов уу. Энэ нь глобалболовсролын нэгэн алхам юм болов уу.

Өнөөдөр 9 сар өнгөрсөн байна. Гэвч одоо ч гэсэн монголынолон хүмүүс Япон улс гамшигт өртсөн хүмүүс, хүүхдүүдийг сэтгэл тавьсаар байна.

Япон сэргэн босно оо, чадалтай улс шүү дээ. Бид мэднэ ээ. Тэд хичээцгээж байгаа. Ямар ч зовлон тохиолдсон ч инээм сэглэлээ мартаж болохгүй биз дээ. Бид Японоос инээм сэглэлийг заалгасан шүү дээ,『Инээмсэглэл』

Дэлхийн дээрх бүх хүмүүс Инээмсэглэл дүүрэн амьдрах өдрийг хүсэн, миний эргэн тойронд байгаа хүмүүсээс эхлэн бүхзүйл сайхан амар тайван инээмсэглэлээр дүүрэн байхыг би хүснэ.

第47回　グローバル教育って何だろう？

　環境問題・貧困問題などテーマはいろいろある。でも、どのテーマであっても、根底にある基本的なことはなんだろうか？と考えるようになってきた。

　東日本大震災が起こり、モンゴルで出来ることはないだろうか？と自分なりに考え、行動に移してきた。ブログにも何度か書いてきたが、モンゴルの人々にたくさんの言葉をいただいた。何か私にできることを。。。大学で学生たちにセミナーをしたこともあった（第4回参照）。教師セミナーをしたこともあった（第5回・第10回参照）。子どもたちに授業をしたこともあった（第9回参照）。仲間と協力してメッセージ展をしたこともあった（第11回・第19回参照）。子どもたちのメッセージを被災地に送ったこともあった（第60回）。

それから、こんなこともあった。

震災から5ヶ月が過ぎたある夏の日。地方で初めて会った人に「日本はどうなった？大丈夫になったのか？それとも、まだ厳しいのか？」と言われた。日本人である私は恥ずかしかった。日本人よりも日本を心配してくれて、見守ってくれているモンゴル人がいた。彼は言った。「4月に「日本に何かをしたいが何をしたらいいのかわからない」と僕が友人に相談をしたら、友人は「『日本人の大学の先生が、日本をこれからも見守ってください』と言っていたから、そうしよう。」と言っていた。だから、新聞やテレビを見るんだけど、最近のことがわからない。どうなの？」と。私が言った言葉が、人づてに広がっていたことに驚いた。心の底からモンゴルの人々に改めて感謝した。

こんなことも。。。「真有美先生、日本は今、どうなの？子どもたちの学校はどうなった？」日ごろは、ファッションや化粧を意識し、ピンヒールで学校に来るような学生たち（学生たちの90％以上が女性）が、真剣に質問をしてきた。彼女たちも日本をずっと気にしてくれている。そして、彼女たちは言う。「東日本大震災があるまで、日本という国は知っていたけれど、どういう国か知らなかった。いろいろ調べたり、聞いたりして、日本という国が好きになった。日本とモンゴルのために働きたい。」と。

東日本大震災を通して、モンゴルの子どもたち・先生方は「いのち」の大切さについて、自分自身の「いのち」について、向き合い、考えることが出来たのではないだろうか？目には見えない、何かが一人一人の心に生まれたのではないだろうか？このことは、今後の生き方に大きく影響することだろう。とても貴重な機会となったと思う。私も同じだ。

遠く離れた自然環境の厳しいモンゴルの人々が被災地の人々を想い、それぞれが自分たちに出来ることを考え、行動をした。子どもたちなりに、日本の友だちを案じ、心をこめてメッセージを書いた。モンゴルの子どもたちのメッセージが被災地に届くことにより、日本の子どもたちもその心を受け止め、きっと何かが生まれるに違いないと信じている。

世界には、たくさんの国が存在する。それぞれの問題がある。価値観も多様。育った地域も違えば、育った環境も違う。言葉も違う。「みんな違って、みんないい」。お互いの価値観や存在を認め合い、共存・共生できる社会を、世界中の人々は願っていることだろう。

その中で一番大切なのでは、「みんな同じ。命を持った人間」という考え方。「人として、人を想う気持ち」「同じ地球で生きる仲間を想う純粋な心」が何よりも大切ではないだろうか？今回、東日本大震災を通して、世界中の人々が心から被災地の人々のことを案じたことだろう。その考え方が、グローバル教育の第一歩ではないだろうか？

今日で９ヶ月。しかし、今もモンゴルでは多くの人々が、日本を、被災地の人々を、子どもたちを、心から心配し、応援し続けている。見守り続けている。

「日本は再建されるよ！日本はすごい力のある国だよ。僕らは知っている。みんな、すごく頑張るんだよね。どんなに苦しくったって、笑顔を忘れちゃいけないんだよね。僕は、日本から教わったよ。『笑顔』。」

世界中の人々が『笑顔』で生活が出来る日を願い、私の周りにいる人々から、私は笑顔にしていきたい。