Тэмдэглэл 45: Нэр бичих

Японы цэцэрлэг, бага сургуульд бүх хүүхдүүд хичээлдээ авч ирэх зүйлдээ нэрээ бичсэн байдаг. Бал үзэг байсан ч бичсэн байдаг. Цүнх хувцсан дээр ч бичнэ. Яагаад ингэдэгвэ гэвэл өөрийн юмаа өөрөө хариуцах чадвартай болгохын тулд. Юмыг хайрлаж сургахын тулд. Өөрийн юм хүний юм гэдгийг ялгаж сургахын тулд.

Монголын хүүхдүүдийн хийсэн бүтээл болон сурахбичиг, дэвтэрт нэр бичээстэй бий. Гэвч бусад зүйлд нэр нь бичигдээгүй байдаг... Японд жижиг хэн зүйлд ч нэр бичүүлдэг нь тэр зүйлийг хайрлах, хийсэн хүн ба авч өгсөнхүнд талархах сэтгэгдэлийг төрүүлэх, ойлгуулахыг өдөр бүр нэр бичүүлэх явдалаар мэдрүүлнэ.

Бас хаа нэгтээ гээсэн тохиолдолд нэр нь бичээстэй байвал хэнийх болохыг мэдэж болно.Тийм болохоор гээсэн хүнд эргэн ирнэ. Олсон хүүхэд бичээс тэйнэрийг харан эзэнд нь өгөх. Яасан ч өөрийн зүйл болгохгүй. Энэ мэт зүйл ч боловсролоорд амжигдан олгогдох нь нэлээн чухал юм.

Миний ажиллаж байсан сургуульд сар бүрийн 10нд Нэр бичихөдөр болгодог байсан. Өглөө нь өөрийн зүйлээ шалган нэр нь арилсан байна уубичигдээгүй байна уу нягтлан үздэг сургуулиуд ч байдаг. Бүр нэг өдрийг товлон гаргах ийм чухал хэмээн үзэх явдал байна.

Япон хүмүүсүүд ажил төрөл хамааралгүй том болсон ч ажилдээрээ хэрэглэдэг зүйл дээрээ өөрийн мэдэлгүй нэрээ бичсэн байдаг. Балан дээр чүнэтэй зүйл биш ч. Гэхдээ нэрээ бичсэнээр дуусах хүртэл нь гамтай хэрэглэнэ. Номондээр ч гэсэн эхний хуудас дээр нэрээ бичсэн байдаг.

Дотно найзууд хэмээн юу ч хэлэхгүйгээр юмыг нь хэрэглэсэн чнадад зөвшөөрнө гэсэн буруу ойлголттой хүмүүс бий. Энэ бол том эндүүрэл. Юмыг ньзээлэх үедээ Зээлж болох уу, буцаан өгөх үедээ Баярлалаа хэмээн гарт нь өгөх ньнаад захын соёл юм. Энэ соёлыг бүр багаас цэцэрлэг, бага сургууль гэрийн хүмүүжлээр олгох ёстой. Онцолбол хайч зэрэг аюултай зүйлийг нарийн тайлбарлан яаж барих буцаан өгөхдөө яаж барьж өгөх талаар зааж өгөх. Хүний зүйл болонөөрийн юм тусдаа гэдгийг сайн ойлгуулахгүй бол болохгүй.

Энэ жил намайг эзгүй байхад гэрт маань хүн орсон байлаа. Тэр хүн бол таньдаг хүн маань бөгөөд ажлын газрын хүн байсан юм. Манайгэрт зочлохоор ирэх үедээ илүү түлхүүрийг аван намайг байхгүй үед орон мөнгө, memory зэрэг хэд хэдэн юм авсан байсан. Бас чухал тохиолдолд хэрэглэх бэлэн хоол, винозэрэг бүгдийг хэрэглэн хоол хийж хүртэл идсэн байлаа. Юмаа угаан усанд орон чөлөөтэй хэрэглэсэн байв. Гэрийн юм эмх зам бараагүй. Тэгсэн хирнээ цагдаад болохоор надад түлхүүрээ хадгалуулсан байсан тийм болохоор би орсон юу чаваагүй хэмээн хэнэг ч үгүй худлаа хэлнэ. Ийм эрхүү хүн боловсролын хүн байнагэдэгт ямар байна? Бас ийм тохиолдолд гэмт хэрэгт үзэхгүй байгаа нь ямар вэ? Гэмт хэрэгтэний тухай асуудал тавигдаж байгаа ч иймэрхүү хэрэгийг дахин гаргахгүй байх хэн нэгэн гэмт хэрэг үйлдэхгүй байх талаас хүмүүжлийн боловсролыг зайлшгүй олгохгүй бол болохгүй.

第45回　名前を書こう！

　日本の幼稚園・小学校では、子どもたちは学校に持ってくるすべての物に名前を書いて持ってくる。鉛筆1本まで名前を書く。靴や服にも名前は書いてある。なぜ、そうするかというと、自分の物は自分で管理する力をつけるため。物を大切にすることを学ぶため。自分の物と人の物とを区別することを学ぶため。

　モンゴルの子どもの作品には名前が書かれている。教科書やノートにも名前は書かれている。しかし、その他の学用品には名前が書かれていない。日本では、その小さなものも大切にし、作ってくれた人・買ってくれた人に感謝をすることを、日々、物に名前を書くことで子どもたちに意識させているのだ。

　また、落としてしまった場合も、名前が書かれていれば、誰の持ち物なのかわかる。そのため、持ち主のところに帰ってくるのだ。拾った子どもは、名前を見て、持ち主に返す。決して、自分の物にしてしまわないのだ。こういうところも教育として非常に大切である。

　私は勤めていた学校の中には、毎月10日は「名前を書く日」と設定され、その日の朝は、自分の持っているものに名前が書かれているかどうかを確認し、消えかけている物や書かれていない物には、名前を書くことをしていた。そのくらい、物に名前を書き、大切に管理することを重要視している。

　私たち、日本人は、職種を問わず、大人になっても職場で使用するものには、自然とほとんどの人が名前を書いている。ボールペン1本、高いものではない。しかし、そのボールペンにも名前を書き、インクが無くなるまで大切に使用するのだ。本にも見開きなどに名前を書く。

「仲がいいから何も言わずにとっても許される」という勘違いをする大人がいる。それは大きな間違いだ。物を借りる時は、「貸してください」と言い、返すときは「ありがとう」と丁寧に物を手渡すのが基本だ。その基本も小さい時から幼稚園・小学校、また家庭でもしつける必要がある。特に、はさみなどの危険を伴うものについては、具体的にどのように持って、どのように渡すのかを指導する必要がある。人の物と自分の物をしっかり区別しなければならない。

今年、我が家に空き巣が入った。犯人は知り合いだった。現職の教員だった。我が家に遊びに来た際に合鍵を盗み、私がいない間に我が家に出入りし、現金やメモリーなど数点盗み出していた。それだけではない、キッチンにあった非常食のインスタントラーメン・ワインなどもすべて食べ、飲み、ご飯まで炊いていた。シャワーも洗濯機も勝手に使用していた。生活をしていたのだ。部屋は汚くなっていた。それでも、警察には「鍵は預かった。だから、出入りした。」と、盗んだ物も「盗んでいない」と平気でうそを言っている。このような人が、教育者であることはどうなんだろうか？

犯人の問題でもあるけれど、こんな人を生み出さないためにも、教育はしっかりとしなければならないのだ。