Тэмдэглэл 86: Хүүхдийн өөрийгөө илэрхийлэх чадварыг хөгжүүлэх ....Технологийн хичээл

Хүүхдийн өөрийгөө илэрхийлэх чадварыг хөгжүүлэх хичээл бол..

Сургуулиудаар технологийн хичээлтэй танилцаж байхад сурах бичигтэй яг ижил хэлбэрээр заах нь элбэг тааралдана. Хүүхдүүдийн хувьд өөрөө сэтгэн бүтээл хийх нь маш хөгжилтэй буюу хийсний дараа тэд маш их баярладаг зүйл. Тэгэхээр хүүхэд номон дээрхийг дуурайн хийх нь тэдний хувьд тийм баяртай зүйл биш ээ.

Гэвч Японы хүүхдүүд сэтгэл нь ханаагүй байдаг. Яагаад гэвэл тэд өөр хөгжилтэй зүйл байдаг гэдгийг мэддэг. Тэр нь өөрсдийн бодлоо илэрхийлэх явдал юм. Хичээлийн агуулгаас халилгүйгээр өөрийн бодож сэтгэснээ өөрийнхөөрөө илэрхийлэн бүтээл хийх. Энэ нь өөрийгөө илэрхийлэх чадварын нэг.

Жишээ нь, Тэмдэглэл 31-д бичсэн гурилан баримлын шавар. Үүнийг бага ангийн хичээлд хэрэглэж байгаа нь сайшаалтай. Нээрээ л хичээлийн материал болгон ашигласан байлаа. Энэ нь үнэлүүштэй юм. Даан ч харамсалтай нь хичээлийн агуулга нь харамсмаар байлаа. Багш нь бүгдийг удирдан, ижил юмыг яг ижил хэмжээтэйгээр хүүхдүүд хийж байлаа. Ингэснээр хүүхдүүдийн илэрхийлэх чадвар нь хөгжихгүй юм.

За тэгвэл, яавал дээр вэ?

Багш хүүхдүүдэд суурь ойлголт буюу аргыг заана. Баримлын шаврыг дугуйлах, сунгах, жижиглэх, тасдах, чимхэх зэрэг үндсэн аргуудыг заасны дараа хүүхдүүдэд сэдвийг өгөн, хүүхдүүд өөрсдөө сэтгэн бодон хийх. Сэдэв бол Амьтан, найз... юу ч байж болно. Хүүхдүүд аль болох сэтгэхэд нь дөхөм хялбар бөгөөд олон янзын санаа гарч ирэхээр сэдэв байвал сайн. Ийм сэдэв сонгосноор хүүхдүүд бодсоноо багшийн заасан үндсэн аргыг ашиглан чөлөөтэйгээр сэтгэн хийнэ. Энэ нь л өөрийгөө илэрхийлэх чадварт нь нөлөөлөх явдал юм.

Сэтгэх нь жаахан удаан хүүхэд байвал, бүгдээрээ юу хийвэл зүгээр вэ хэмээн ярин санаа өгвөл сэтгэхэд нь дөхөм боно. Бас хүүхдийн хийж буй явцад нь сайн хийж байвал магтаж бусдад нь танилцуулснаар урамшин улам хичээдэг.

Ингэхийн тулд багш ширээн дундуур яван нэг бүрчлэн хүүхэд бүрийн бүтээлтэй танилцахгүй бол болохгүй.

Хүүхдүүдийн өөрийгөө илэрхийлэх чадварыг хөгжүүлэхийн тулд технологийн хичээл дээр зааврын дагуу нэгэн хэвийн бүтээл хийлгэж болохгүй. Хүүхэд өөрөөр нь сэтгүүлэн хийлгэх нь чухал.

Хүүхэд өөрөө сэтгэн хийсэн бүтээл нь өөр хоорондоо адилгүй байж болно. Ингэснээр хүүхэд хүн бүр өөр адилгүй гэдгийг ойлгох болно.

Хамгийн чухал нь өөрөө сэтгэн хичээн хийсэн бүтээлээ хайрлана. Өөрийн бүтээл ч бус найзынхаа бүтээлийг хайрлах сэтгэлтэй нэгэн болгох нь чухал.

Энэ нь өөрийгөө болон бусдыг хайрлах сэтгэлийг бий болгоно. Хүүхдийг чөлөөтэйгээр сэтгэн бодуулах, өөрийгөө чөлөөтэйгээр илэрхийлж чаддаг хичээл одоо дэлхий дахинд чухал хэмээгдэж байгаа.

第86回　子どもの表現力を伸ばす・・・図画工作編

　子どもの表現力を伸ばすための授業とは？

　学校に見学を行くと、図画工作の時間、教科書に書かれているものと全く同じものを作成する授業を見かける。子どもたちにとって、もの作りは、とても楽しく、できたらうれしいものである。そのため、子どもたちは、教科書と同じものを作ることだけでも、満足だろう。

　しかし、日本の子どもたちは、それでは満足しない。なぜならば、もっと楽しいことを知っているからだ。それが、自分の思いを表現することである。授業の目的から離れず、自分の考えを自分なりの工夫で作り上げていく。それが自己表現力の一つである。

　例えば、第31回のテーマで話した小麦粉粘土。これを低学年の授業に取り入れているところもある。うん、確かに教材を工夫し、授業をしようとしている。それは評価できる点だ。しかし、授業の内容が、残念だった。先生がすべて指示をし、同じものを同じ大きさで子どもたちは作っていた。それでは、子どもたちの表現力は伸びない。

　じゃ、どうするのか？

　先生は、基本を子どもたちに指導する。粘土を丸める・伸ばす・ちぎる・つぶす・ねじるなどの基本的な技法を指導したのち、子どもたちに制作するテーマを伝え、子どもたちの想像するものを作らせるのだ。テーマ、、、「動物」「友だち」何でもいい。子どもたちが想像しやすく、いろんなバリエーションが出てくるようなもの。そういうテーマを選ぶことによって、子どもたちは想像するものを、自分が習った基本技能を駆使し、自由に作っていくのである。それが子どもの表現力を伸ばすことにつながるのである。

　想像が難しい子どもがいるようならば、子どもたち同士でどういうのを想像しているかを話し合わせることにより、想像しやすくなるだろう。また、制作途中でも、子どもの良い工夫を見つけたら、その場で褒めたり、みんなに紹介したりすると子どもたちはより工夫をする。そのためにも、先生は子どもたちが制作している時間も、机間巡視をするなどし、子どもたちの活動を見守らなければならない。

　子どもたちの表現力を伸ばすためには、図画工作では、既製品を作るような指導をしていてはいけない。子どもたちが想像を働かせ、自分たち自身で工夫をして制作することが、大事なのだ。

　そして、子どもたち自身が、想像し、工夫し、制作し、自分の作品を作り上げた時、子どもたち自身が、「みんなちがって、みんないい」を体感し、個性を認め合うことができるのだ。

何より、自分で工夫し、一生懸命に作り上げた作品は、子どもたちは大事にする。自分の作品だけでなく、友だちの作品も大事にすることができる子どもが育っていく。それは、自分を大事にし、友だちも大事にできる、いのちを大切にする子どもが育っていくことにもつながっていくのである。

子どもたちの自由な発想を表現する力。それを伸ばす授業が今、世界中で必要とされている。

Тэмдэглэл 85: Өөрийгөө илэрхийлэх

    48-р сургуулийн коридорын хананд зураг өлгөөтэй байлаа. Хальт хараад өнгөрөхөд ижил бус, өөр сэдэвтэй юм шиг харагдавч, ижил зүйл бий. Юу гэж бодож байна вэ?

Тиймээ “Алим” гэсэн сэдэвтэй. Хүүхдүүд алимыг чөлөөтэйгээр өөрийнхөөрөө сэтгэн зурсан бүтээлүүд юм.

Мөн зургийн хэрэгсэл нь ч өөрсдийнх нь сонголт. Хүүхдэд өөрийнхөөрөө  сэтгэн өөрийгөө илэрхийлсэн бүтээлүүд юм. Ийм бүтээлийг бүтээлгэж буй хичээл гайхамшигтай. Хүүхдүүд ч гэсэн хөгжилтэй байж чадсан болов уу. Тэгээд бас энэ хичээлээс янз бүрийн зүйл сурч байгаа.

Хүүхэд багачууд өөрсдөө хүссэн сэдвээ сонгох явдал хамгаас чухал юм. Энэ удаагийн "Алим" гэдэг сэдэв нь хэн болгоны мэддэг, хэн болгон хялбархан дүрслэн хэлж чадах сэдэв юм. Бүр цаашилбал эндээс янз бүрийн санаа, сэдлүүд урган гарах сэжим болох нь энэхүү хичээлийн гол цэг нь болох юм аа.

4-р ангийнхан гэхэд ийм мундаг чөлөөтэй сэтгэн байгаа нь үнэхээр гайхалтай.

“Бүгд адилхан байх албагүй юм.” Тэглээ гээд буруу биш.

Алдаа гаргасан ч болно,тэр алдаан дээрээ суралцан дараа давтахгүй байвал болох нь тэр.Найзынхаа зургийг харан дуурайн зурсан ч болно.Тэндээс бас шинииг суралцах боломжтой юм.

Хүүхэд багачуудын урлан бүтээх үйл ажиллагаа нь зөвхөн хичээл дээр ч биш, амьдралынх нь бүхий л хэсэгт үргэлжилж байдаг билээ.

第85回　個性の表現

　第48番学校の廊下にこのような（写真）掲示がしてあった。パッと見ただけでは、まとまりがなく、バラバラのテーマで描いているように見えるが、共通点がある。なんだろうか？

　これらの絵のテーマは1つ。「りんご」。子どもたちが、りんごから自由に想像し、描いた作品たちである。しかも、色鉛筆・絵の具など画材も様々。子どもたちの思い、個性を表現した作品である。こういう作品ができる授業は、素晴らしい。子どもたちも作品を描いていて、楽しかったであろう。そして、いろんなことを学んだだろう。

　子どもたちが自由に想像できるテーマ選びは、非常に大切である。今回の「りんご」というテーマは、誰もが知っていて、誰もが容易に想像できる。しかも、そこから様々な発想を繰り広げるような言葉かけがこの授業のポイントとなる。

　4年生にして、これだけ上手に描き、自由な発想を表現できるのは、本当に素晴らしいことだ。「みんな違って、みんないい」。

　多少失敗してもいい、その経験が、次の制作活動に活かせればいいのだ。友だちの作品を見て、真似をしてみてもいい。そこから新たな学びがあるはずだ。

子どもたちの創作活動は、授業だけでなく、生活の中ででも続くのだ。

Тэмдэглэл 84: Сүхбаатар дүүрэгийн бага сургуулийн 100 багшид зориулсан семинар

Сүхбаатар дүүрэгийн сургалтын алба болон Жайка байгууллагын хүмүүнлэгийн ажилтан бид нар хамтран нээсэн багшийн сургалт семинар зохион байгуулав. Хувийн болон улсын сургуулийн нийт 100 багш оролцсон.

　Танхимын тохижилт болон бүртгэл зэрэгийн бүгдийг нь тус 2 дугаар сургуулийн багш нар, Сүхбаатар дүүргийн сургалтын албаны хамт олон зохицуулсан тул бид өөрсдийн лекц, жишээ хичээл, семинартаа анхаарлаа төвөлөрүүлж чадсан. Маш сайхан зүйл болсон. Мөн бидний хэлний бэрхшээлийг харгалзан үзэж орчуулагч хүртэл бэлдсэн байлаа. Үнэхээр баяртай байсан. Зохион байгуулсан багш нартаа маш их баярлалаа.

　Сүхбаатар дүүргийн сургалтын албаны даргын ярианаас эхлэн, Сакура сургуулийн хүүхдүүдийн Юката өмсөн дэвүүрт бүжигээр үргэлжилсэн гайхалтай нээлтийн ажиллагаа болсон.

　“Хичээлийн судалгаа”-ны лекцыг халуун алга ташилтаар мялаасан. Уул нь иймэрхүү семинарт сургуулийн захирал нь оролцдоггүй гэж сонссон боловч энэ удаа бүх сургуулийн захирал болон хичээлийн эрхлэгчид ирж оролцон. Маш их баярлалаа.   

Лекцийн дараах жишээ хичээл 3 багт хуваагдан явагдсан. Бид хүмүүнлэгийн ажилтанууд багш нар болж, багш нар хүүхдүүд болон хүүдүүдийн орноос хичээлд оролцож үзэх сэдэвтэй семинар байсан. Хичээл нь байгалийн ухаан, математик, зурагын хичээлүүд байв. Бүх багт маш их таалагдсан.

Үдээс хойш нь радиогын гимнастикаар эхэлсэн. Мэддэг болов уу гэтэл бодосноос ч илүү багш нар маш чадварлаг байсанд гайхсан. Зааж байсан бидэнтэй адилхан чадаж байгаад их сэтгэл хөдөлсөн. Ийм сайхан радиа дасгалийн монгол ирээд анх удаа хийж үзсэн. Хоолны дараах нойрмог байдал 3 хан минутаны дасгалын дараа ор мөргүй арилсан. Байнга хийвэл хоолны дэглэм ч болох тул радио дасгалыг өдөр бүр сургалтандаа нэвтрүүлээсэй...

 Математикын заах аргын лекц. Сэдэв нь “тооны шоог ашиглах арга”. Японд тооны шоог ашиглан нэмэх хасах үйлдэлийг заадаг аргын талаар яриж өгсөн. Тооны шоог ашиглан заах арга нь монголын сурах бичигүүдэд байдаг боловч амьдрал дээр хэрэглэдэг багш цөөхөн байдаг. Тооны шоог ашиглан заах аргыг сургалтандаа заавал хэрэглээсэй гэж бодсон.

Байгалын ухааны туршилтйн танхимд бүгд хичээлд ашиглах материалыг хийхээс эхлэсэн. Японд ч гэсэн хариуцсан хүн байдаггүй тул байгалийн ухааны туршилтын матрериалыг бэлдэх нь их хэцүү байдаг. Тиймээс байгалийн ухааны хичээлийн бэлтгэлийг бусад багш нартайгаа хамтран хийх нь олон байдаг. Мөн дунд сургуулийн байгалийн ухааны хичээлийн багш нараас санаа оноо сонсонгоо, цугтаа танхимаа тохижуулах нь байдаг.   

Энэ удаагын семинарт заах багш нарыг багс сургуулийн биш дунд, ахлах сургуулын байгалийн ухааны багш нараар заалгахаар шийдсэн. Энэ семинарт багш нар яг л хүүхэд мэт оролцож байсан нь их сайхан байсан. Энэ нь маш чухал бөгөөд хүүхэдүүдын оронд өөрийгөө төсөөлж үзэх нь хүүхэд бол юу гэж бодох бол юун дээр эргэлзэх бол, энэ хүүхдүүд чадах болов уу гэх мэт зүйлийг мэдэж авах нь сургалтын судалгаанд маш их хэрэгтэй зүйл юм. Мөн тусгайлан зүйл ашиглалгүйгээр монголд байдаг гарын доорх материалаар байгалийн ухааны хичээлийн материалыг гараараа хийх. Үүнийг судалах нь энэхүү хичээлийн нэг гол хэсэг нь байлаа.

Хаалтын ажилгаа болж бидэнд талархал илэрхийлсэн нь бидэнд их урам өгсөн. Маш их баярлалаа.    

Оролцсон багш нарт энэ удаагын семинар маш их таалагдан бидэнд өөрсөдөд минь судалгаа болсон. Ийм боолмж гаргаж өгсөн Сүхбаатар дүүргийн сургалтын албаны бага сургууль хариуцсан ажилтан Сосороо багшдаа, мөн оролцсон бүх багш нарт баярласанаа илэрхийлэе. 

Бид зохион байгуулсан семинарыхаа өмнө багш нарт анкет тарааж бөглүүлдэг бөгөөд түүний хариу нь байгалийн ухаан, зураг, математик, биеийн тамир, нийт хичээлийн эрэлт их байгаа гэдгийн мэдэж авсан. Мөн 2008 онд улсаас гаргасан шинэ стандарт 2010, 2011 оноос л нэг ажлын талбар дээрх багш нарт хүрч хичлээлийн судалгаа гэж нээн, хэрэгтэй гэдэгийг нь мэдэж эхэлж байна. Дашрамд нь аль ч сургууль одооноос хичээлийн судалгааны гараан дээр эгнэн байгаа хэлж болхоор байна. Одооноос хичээлийн судалгааг зөвөөр, хичээж зохион байгуулж чадсан сургууль улам сайн сургууль болох бизээ.

Одоо дэлхий дахинд өнөөг хүртлэх арга барилаас өөр арга барил, шинэ заах арга бүхий боловсон хүчний эрэлт их болж байна. Япон, Монгол, Америк... ер нь аль оронд өнөө үед шинэ заах аргыг үргэж хайж судалж байгаа билээ. Монгол ч гэсэн хөл нийлүүлэн хичээцгээе.

第84回　スフバートル地区　小学校教員100人対象セミナー

　スフバートル地区教育局と私たちJICAボランティアとで協力して、開催した教師セミナーだ。私立学校・国立学校含めて100人の教師対象のセミナーだった。

　会場設営、受付などの運営はすべて、会場となった第2番学校の先生方とスフバートル地区教育局の方で行ってくださり、私たちはレクチャーや模擬授業・セミナーに集中できるという理想的な形で実施することが出来た。素晴らしいことだ。また、私たちの語学力を考え、通訳さんもつけていただいた。何ともうれしい気遣い。運営していただいた先生方には、感謝しています。

　スフバートル地区教育局長のお話で始まり、さくら学校の子どもたちによる、浴衣を着て、扇子を使っての舞があり、すばらしいオープニングで幕が開けた。

「授業研究」のレクチャーでは、暖かい拍手をいただいた。通常、このようなセミナーには校長先生は参加されないそうだが、今回は、各学校の校長や副校長先生も参加してくださった。ありがとうございました。

レクチャーの後は、模擬授業、３グループに分かれて行った。私たち、ボランティアが先生に、先生方が子どもになり、子どもの目線を体験していただく体験型セミナー。教科は、理科・算数・図工。どのグループも好評でした。

　午後からは、ラジオ体操から始めた。知っていたのかな？って思ったくらいあまりにも先生方が上手で、びっくりするくらい揃って、見本の私たちと鏡になってすることが出来ていたことに、感動した。こんな気持ちのいいラジオ体操は、モンゴルに来てから初めてだった。食後の眠気もすっきり！たった３分で出来るラジオ体操。真面目にすれば、ダイエット効果もあり、準備体操にも最適なラジオ体操。是非、日々の教育現場にご活用を・・・。

算数の指導法のレクチャー。テーマは「タイルの活用法」。日本でのタイルを使っての足し算・引き算の指導方法について、話をさせていただいた。タイルを使っての指導法は、モンゴルの教科書では紹介されているが、実際に指導している先生は、まだまだ少ない。ぜひ、タイルを使った指導法を取り入れていって欲しいと思う。

理科の実験教室、みんなで実験装置を作るところから始めた。日本でも担任は忙しく、理科の実験準備までするのは、非常に難しい。なので、理科の実験準備は、学年の先生と一緒に準備しながら、模擬実験をすることが多い。また、中学校の理科教員から、アイデアをもらったり、一緒に実験教室をしたりすることもある。今回の理科セミナーの講師も小学校教諭ではなく、中高で活動している理科教諭にお願いした。このセミナーでは、先生方、子どものように参加していたのが印象的だった。これは、ものすごく大切なことで、子どもと同じ目線を持ち、子どもならば、どういうことを試すだろうか？どういうところに疑問を持つだろうか？これは子どもに出来るだろうか？などなど、知ることも教材研究の大事なポイントである。また、特別なものを使わず、モンゴルにある身近な材料で、理科の実験装置を手作りする。それを研究することも授業研究のポイントにもなるのだ。

最後に挨拶があり、私たちも表彰して頂いた。ありがとうございます。

参加した先生方は今回のセミナーを非常に喜んでくださり、私たち自身の研修にもなった。こういう機会を与えてくださったスフバートル地区教育局の小学校担当ソスロー先生に感謝をすると共に、参加してくださった先生方に感謝いたします。

　

今まで行ってきたセミナーの前には、先生方に、アンケート協力していただいてきた。その結果、理科・図工・算数・体育・総合学習のニーズが高いことがわかってきた。また、２００８年に国が打ち出した新スタンダード、２０１０年２０１１年くらいでようやく、現場の先生方が、授業研究ということを聞き、今、ようやく必要に迫られてきたように感じる。すなわち、どこの学校も今、授業研究のスタートラインに並んだところといえるだろう。今から、授業研究を正しく、頑張って行える学校が、これから伸びていく学校になるだろう。

いま、世界は、今までとは違う能力を持つ人材が求められ、新しい指導法が求められているのだ。日本もモンゴルもアメリカも、、、、どこの国も今、新しい指導法を常に研究しているのだ。モンゴルも頑張ろう！

Тэмдэглэл 83: Багш нарын семинар .... Амгалан цогцолбор сургуульд

Сургуулийн амралтаар өмнө нь очиж хичээл “Тэмдэглэл 69: Хүсэлтээр хичээл заана - Дүслэх урлагийн хичээл” зааж байсан Амгалан цогцолбор сургуулийн хүсэлтээр багш нарын семинарыг хийх боллоо. Сэдэв нь бага ангийн хүүхдийн дүрслэх урлагын хичээл цаас ашигласан хичээлийн талаар.

Тэгээд ямар хэлбэрийн семинар хийх вэ гэж нэлээн бодсон... Багш нарт хүүхдүүдийн нүдний байршилаас харахыг зааж өгөнгөө хүүхдүүдийг ч оролцуулая гэж шийдлээ. Мэдээж сэдэв бол тэдний хүсэлтийн дагуу бага ангийн хүүхдүүдийн дүрслэх урлагын хичээл.

“Хайчыг зөв бариж сурах заавар”–ын талаарх лекцийн дараа багш нарыг өөөрсдөөр нь хийлгэж үзүүлэв. Бодсончлон эхэндээ жаахан удаан байлаа. Төсөөлөхөд хэцүү байсан байж магад. Яаж хийвэл төсөөлсөнтэйгөө адилхан болох бол гэж бодоогүй байх. Гэхдээ цаг өнгөрөх тусам багш  нар өөрснөө янз бүрийн арга сэдэн яг хүүхдүүд шиг нүд нь гялалзан шамдан хийж эхлэсэн. Хүүхдүүдийн адил ингэж хийж үзсэнээр цаасаар юм бүтээхийн хөгжилтэй бөгөөд сонирхолтой болхыг ойлгох болно. Хүүхэд юмыг өөрөө хийж үзэнгээ суралцдаг.

Багш нар өөрийн мэдэлгүй хажуугыхаа багштайгаа зөвлөлдөн “энэ ямар байна” гэх мэт саналыг нь сонсож байгаа нь яг л хүүхдүүд шиг байлаа. Найз нөхөдтэйгөө зөвлөлдөнгөө хийж байв. Хичээлийн дундуур чанга дуугаар хашгирах, нааш цааш сэлгүүцэж явах нь мэдээж болохгүй гэхдээ өөр хоорондоо зөвлөлдөн ярилцах үед“Чимээгүй бол ”, “Өөрснөө хийцгээ” гэж хэлэхгүйгээр чөлөөтэй орхих нь хэрэгтэй байдаг. 

Ангийн ханы сонин гаргах тухай ч санал гаргасан. Хүүхдүүдийн юм хийх хүсэл гэдэг нь зөвхөн 35-40 минутанд дуусчдаг богино зүйл биш. Найз нарыхаа хийсэн зүйлийг харан, шинэ арга барил суралцах зэргээр байгалаасаа хийж бүтээх хүсэл сонирхолоо хөгжүүлж байдаг байна. Энэхүү хүсэл сонирхолийг нь ойлгонгоо хязгаартай хичээлийн цагт тааруулан заах хэрэгтэй болдог. тиймээс хүүхдүүдийн өөрснийх нь хийсэн бүтээлүүдийг дэлгэж үзүүлэх газрыг ангид бий болгох хэрэгтэй. Ийнхүү өөр өөрснийхөө хийсэн зүйлсийг харсанаар улам ихээр бүтээх хүсэл эрмэлзэл төрдөг бөгөөд бусдын хийсэнийг дүгнэх чадвар ч суудаг байна. Ингэж үнэлэх арга ч дүрслэх урлагын хичээлд хэрэгтэй байдаг.  

第83回　教師セミナー・・・アムラガン統合学校にて

　学期休みに、以前、出前授業（Тэмдэглэл 69:　Хүсэлтээр хичээл заана ～ Дүслэх урлагийн хичээл）に行ったアムラガン統合学校からの依頼により、教師セミナーを実施した。テーマは、低学年の図工、紙工作について。

　そこで、私は考えた。どういう形態のセミナーにしようか。。。先生方には、子どもの目線を知ってもらいたいと思い、子ども体験をしていただくことにした。もちろん、テーマは依頼通り、低学年の紙工作。

　「正しいはさみの使い方の指導法」についてのレクチャーの後、先生たちに作品作りを体験していただいた。やはり、予想をしていたように、初めは、なかなか進まない。イメージすることも難しかったのかもしれない。どうすれば、イメージに近くなるのか、その方法が思いつかなかったのかもしれない。しかし、時間と共に、先生方は、試行錯誤をはじめ、自分なりに工夫をし、作品作り、子どものようにキラキラした目で、夢中になって作品を作り始めていた。子どもと同じ体験をすることによって、作品作りの楽しさや面白さを理解することが出来るのだ。子どもは、その体験を通して、探究心を養っていくのだ。　

自然と先生方は、お隣の先生と相談をしたり、これどう？って評価を聞いてみたり、、、、していたが、子どもたちにも同じなのだ。友だちと相談しながら、作りたいのだ。静かにしなさい！自分でしなさい！ではなく、声の大きさ、立ち歩かないなどのルールは必要だが、ある程度の相談などは子どもたちの制作活動には、必要であるため、認める必要もあるのだ。

クラス掲示の仕方も提案をした。子どもたちの創作意欲は、たった３５分～４０分で終わってしまうような短いものではない。友だちの作品を見たり、新しい手法を思いついたりすると、自然と創作意欲が湧いてくるものだ。その創作意欲を大事にしながら、決められた授業時間で授業は行っていかなければならないのだ。そのために、子どもたち自身が、授業後、教室で作品を作ってきたものを掲示できるスペースを確保してあげることによって、子どもの創作意欲も大事にしつつ、作ってきた作品を評価することもできるのだ。こういう評価の方法も図画工作などの教科には必要なのである。