Тэмдэглэл 55: Хичээлийн судалгааны хэлэлцүүлэг ... 67-р сургууль

67-р сургуулийн 2-р ангийн 10 багштай хамтран тооны хичээлийн судалгаа явуулж байгаа. Хичээлийн судалгааг явуулахад зөвхөн 2 дүрэм бий.

　●Багийн ажлыг хүндэтгэх,

     10 хүн нь 1 хүн шиг болон ажиллах ба бие биенийгээ ойлгох мэдээллээ солилцох .

　●Идэвхи сонирхолтой байх

     Хүн бүр өөрийн гэсэн  зорилготой байх, судалгаанд хичээнгүй байх явдал юм.

   Нэгдүгээр сэдэв бол「Паралель  болон перпендуклиар (Зэрэгцээ цэг)」Энэ хичээлийн судалгаа нь Японд 3 жилийн өмнө 5-р ангид зааж байлаа. Шинэ киррикюлимд 4-р анги гэж заасан байгаа. Гэхдээ  “Өнцөг” үзсэний дараагаар үзнэ гэж заагдсан байдаг. Монголын сургалтын хөтөлбөрт “ Өнцөг” заахын өмнө 2-р ангид 10 сард гэсэн нь хүүхдүүдэд ойлгуулахад нилээд хүндрэлтэй гэж бодож байна.

Нэгэнт хөтөлбөрт тусгасан учир энэ сэдвээр хичээлийн судалгаа хийхээр боллоо.  Японд ч бай Монголд ч байсан ялгаагүй  багш нартай хамтран мэдлэг туршлагаа солилцон хийхээс өөр арга байхгүй. Би ч бас бусад багш нартай хамтарч хийж байсан. Японд бол 4-р ангид сурах зүйл, гэхдээ “Би бол ингэж заана” гэх зэргээр самбар дээр бичин ярилцлаа.

Багш нар ч хоорондоо ярилцан хичээлийн хөтөлбөрөө боловсруулахаа бодоцгоож байв. Сэтгэгдэл төрүүлэхүйц сайхан санагдав. Тэгээд миний санааг сонсон яаж хичээл явуулахаа ярилцав.

Хэлэлцсэний эцэст өөрсдийн боловсруулсан хичээлийн хөтөлбөртэй минийхтэй харьцуулсан судалгаа боллоо. Ингээд тус бүрийн хөтөлбөрөөрөө анги тус бүрт хичээл хийхээр боллоо.Өөрөө өөрсдөө  харьцуулсан дүгнэлт хийнэ гэдэг нь их сайн юм.

Дараагийн өдөр нь 2 өөр ангид нээлттэй хичээл явагдан дахин хэлэлцүүлэг хийлээ. Тус бүрийн хичээлийн хөтөлбөрөө сайжруулах тал бий. Бас үнэлгээ өгөх боломж ч бий.  Аль нь сайн хичээл гэдэг нь чухал биш, ямар асуудал байв, тэр нь сурагчдын хувьд юугаараа сайн болсон тухай ярилцахыг голлох ба үнэлгээ нь「Зөв, буруудаа биш харин хүүхдүүдийн хувьд юу нь чухал вэ гэдэгт анхаарах шаардлагатай. Хамгийн гол нь цаашид сайжруулах санаа олж авах. Багш нарын багаар ажиллах харилцан бие биенийгээ ойлгох чадвар дээшилсэн байлаа, тухайн өдөр хичээл заах багш хүндэтгэх шалтгаанаар ирээгүй учир оронд нь өөр багш хичээл заав. Энэ бол надад үнэхээр урам өгсөн гайхалтай сайхан зүйл болсон юм.  

Хаанахын ч багш нартай хамт хичээлийн судалгаа хийж байхдаа боддог юм. Өөрийгөө зөв, хамгийн гэж бодох багш харамсалтай нь хүүхдээ сайн таньж мэдээгүй нь олонтоо тохиолддог. “Илүү сайн хичээл заая” гэж хичээж буй багш хүүхдээ сайн ажиглан хүүхдийн сонирхож буй зүйлийг олох явцад заах аргад нилээд өөрчлөлт гардаг. Багш болсон ч гэсэн тасралтгүй суралцах нь маш чухал. Ялангуяа хүүхдээсээ суралцах гэдэг нь чухал.  Японд「教育 кёоикү」(боловсрол) 「共育кёоикү」гэсэн дуудлага нь ижил боловч ханз үсэг нь өөр утга агуулна. 「共育кёоикү」нь хүүхдүүдтэй хамтдаа суралцах гэсэн утгатай. Харин「恐育」гэдэг нь дуудлага нь кёоикү ижил боловч багш хүүхдэд бусдыг дээрэлхэх хүч хэрэглэхийг зааж болохгүй гэсэн үг.

Дараагийн удаад 「Үржих」сэдвээр хичээлийн судалгаа хийх талаар яригдаж байгаа. Зөвхөн 2-р анги бус 2-оос дээш ангийн хүүхдэд заах агуулга болон тайлбарыг хүүхдэд ойлгомжтой гаргаасай гэж хүсч байна.

第55回　授業研究会・・・第67番学校にて

　第67番学校　2年生の担任の先生方10人と一緒に算数の授業研究を行っている。授業研究をするにあたってのルールは２つだけ。

　●チームワークを大切にすること。

10人が1人の人になるように、共通理解・情報共有をすること。

　●モチベーションを持つこと。

　　それぞれが目標を持ち、研究に励むこと。

第1回目のテーマは「平行と垂直」。この単元、日本では3年前まで5年生で指導していた。新カリキュラムでは、4年生になっている。しかも、「角度」の学習後に指導されている。モンゴルでは、「角度」の学習の前に、2年生の10月に指導することになっている。非常に難しい状況だ。しかし。与えられた環境の中で、授業研究をしていかなければならない。これは、日本もモンゴルも同じ。先生たちと一緒に知恵を絞って行うしかないのだ。

私も一緒にさせていただいた。日本では、4年生で習うこと。私ならば、こうやって指導する。など事前に板書案などを準備して、話し合いをした。先生方も自分たちで話し合いをし、授業案を考えておられた。素晴らしいことだ。その上で、私の意見を聞き、どのように授業をしていくかを話し合った。

その結果、自分たちの考えた授業案と私の考えた指導案の両方を行い、授業を比較するというものだった。ということで、それぞれの指導法で1クラスずつ授業をすることになった。自分たちの目で比較検討をするということは、とてもいいことだ。

後日、同じ日に2クラスの公開授業が行われ、その後、話し合いも行われた。それぞれの指導案に改善すべき点はある。そして、評価すべき点もある。どちらがいい授業か？ではなく、どの発問が、その指導が子どもたちにとってどのような点でよかったか？を話し合う必要性を訴えた。評価は「正しい」「正しくない」にとらわれてはいけない。子どもにとっていいことは、どんどんと取り入れていけばいいこと。改善をしていけばいいこと。

2年生の先生方のチームワークの良さも、急遽、指導者が変わっても授業が出来たことで確認が出来た。共通理解・情報共有が出来ていなければ、不可能なことですから、これって、本当に素晴らしいこと。

どこの先生と一緒に授業研究をしても思う。「自分が正しい」「自分が一番」という考えを持っている先生は、残念ながら、子どもの目線を持っていないことが多い。「今よりもいい授業をしたい」という貪欲な考え方がある先生は、子どもの観察をし、子どもの興味・関心のあることを見つけることで、随分と授業は変わってくると、いつも感じている。

先生になっても、学ぶ姿勢は大切だ。特に、子どもたちから学ぶという姿勢が大切だ。日本では「教育」を「共育」ともいう。発音をすると「きょういく」で同じだが、漢字に込められた意味が違う。「共育」は「子どもと共に育つ」という意味。また、「恐育」は絶対にいけないこととされている。これも発音をすると「きょういく」でも、意味は「恐れを育てる」。「先生が子どもたちに威圧的・強制的に教えてはいけない。」ということだ。

次回は、「掛け算」の単元をする予定。今、モンゴルでは、掛け算の指導について、熱く議論がされているとのこと。2年生だけでなく、2年生から上の学年の指導内容や指導法も含めて、子どもたちにとって、わかりやすい指導法を検討していって欲しい。