Тэмдэглэл 43: Зураг булуулах нь үсэг заахын өмнөх нэг алахам

   Бага сургуулын 1-р ангийн хичээлийг харахад, зураг будуулах үзэгдэлнэлээн ажиглагдана. Үсэг заахын өмнө сайн дасгал болж өгнө. Гэвч ихэвчлэн багш ньөнгийг нь шийдэн цэвэрхэн зураарай гэсэн заавар байсан.

Харамсмаар. Зөвхөн Цэвэрхэнбуд гэсэн заавар байлаа. Үнэхээр харамсалтай. Багш нь өнгийг шийдэх ньхарамсмаар.

Эхлээд өнгийн зааврын тухай яръя. Будгаар будах тухай сургалтхичээл орох болбол багш өнгийн заавар өгөх шаардлагатай. Гэвч ....энэ өнгө ямарөнгө вэ? гэж хүүхдүүдээс асуун өнгөө сонголт хийлгээрэй. Хүүхдүүд өөрсдөөр нь бодуулан ямар өнгөөр будмаар байгааг нь мэдэн ...өнгө нь ...өнгө хэмээнойлгуулж өгнө.

Мөн нэгээс илүү будах газартай талбай байвал хүүхдүүд өөрсдийх нь дуртай өнгөөр нь будуулах. Жишээ нь хувцас, ном, тоглоом зэрэг өнгө нь тодорхой бус зүйлийг сонгон чөлөөтэйгээр будуулах.

Зөвхөн нэг хэсэг газар байсан ч болно. Хүүхэд өөрийн дуртай өнгөө сонгон будах нь тэдний хувьд сэтгэлхангалуун байх зүйл юм. Түүндээ л сэтгэл нь ханана. Эсрэгээр будмаар байгаа өнгөөрөөбудаагүй нь хүүхдийн хувьд стресс болох болно.

Бас бүгд ижил өнгөөр будчихвал сайн муу нь ялгарна. Энэ нь сайн зүйл биш. Бүгдадилгүй байж болно. Сайн ч муу ч байж болно. Хүүхдүүд хичээл зүтгэл гарган сонирхолтой байх нь л зорилго шүү дээ...

Зөвхөн цэвэрхэн будаарай гэх зааврын тухайд бол яавал цэвэрхэн будуулах вэгэж бодох нь шаардлагатай. Энд л үсэг заах нэгдүгээр алхам болж өгнө.

Будах аргыг зааж өгнө. Эхлээд ”○○ будгаар будах хэсгийн хүрээг ○○өнгөөр тодруулцгаая” тэгээд доторхийг нь цэвэрхэн будацгаая хэмээн зааварласны дараа  үсэг сурахад нь дөхөм болно. Хүүхдүүдээр хийлгэж үзээд тааруухан болсон байвал (бал ба өнгийн харандаа) зурахыг нь харан одоо дагуулан хүрээлдээ хэмээн зөвлөмж өгнө. Ихэнхи хүүхэд чадах болно. Энэ аргаар бол хүүхдүүдцэвэрхэн будаж чадах болно. Тэгээд өмнөх зургийг сайн ажиглуулах нь анхаарлаа төвлөрүүлж чадна. Мөн үсэг бичих үед алийг нь харан бичихээ мэддэг болсон байна.

Чадахгүй хүүхэд бас байгаа. Чадахгүй байж болно оо. Чухал нь хичээлгэх явдалюм. Хичээхэд нь магтаж өгөх. Тэр байдаг чадлаараа хичээх болно. Тэгээд чаддаг болоод ирнэ. Чадахгүй байгаа хүүхдийг хашгирч загнаж болохгүй. Тэрээр хичээхээ больчихож магадгүй шүү дээ. Тэдэнд хичээгээд хийж чаддаг болох нь хамгаас чухал.

Эцэст нь хэлэхэд та энэ бүтээлүүдээс аль нь сайн гэж бодож байна. Аль нь чхичээн зурсан болохоор дүгнэлт хэрэггүй болов уу.

Бүгд онц авахаар байна. Би бол цэвэрхэн будсан, хүүхдийн нүдээр өнгөө сонгосон тийм бүтээлийг онцлон харахболов уу.

Бүгд л хичээсэн болохоор бүгдийг л магтмаар байна. Будах гэдэг нь оюунсанааны боловсрол юм.

第43回　色塗りは字を学ぶ第一歩

　小学校1年生の授業を見ると、よく色塗りをさせている。色塗りは、文字を学ぶ前にする指導としては、非常にいい。しかし、多くの場合、先生が色を決定し、「きれいに塗りなさい」というだけの指導だった。

もったいない。ただ「きれいに塗りなさい」というだけの指導というのは、非常にもったいない。先生が色を決めてしまうのも、もったいない。

まず、色の決定について話すとしよう。「色」について学習をするならば、先生が色を決定し指導する必要がある。しかし、「○○の色は何色？」と子どもたちに問いかけて決定をしましょう。子どもたちに考えさせ、自分は何の色を塗るのかを知り、「○○は何色なんだ」と理解をさせましょう。

また、1か所以上は、子どもたちが好きな色を塗る場面を作りましょう。例えば、服、本、おもちゃなど、色の決まっていないものを自由に塗らせてあげましょう。たった１か所でもいいんです。自分の好きな色を塗れることは、子どもたちにとって、幸せなことなんです。それだけで、心は穏やかになるんですよ。逆に、自分が塗りたい色が塗れないということは、子どもにとって大きなストレスになるんですよ。

また、みんなが同じ色を塗ってしまうと、上手下手が浮き彫りにされます。それは、よくないことです。みんな違っていいんです。上手でも下手でもいいんです。子どもたちが努力をし、楽しんで学習が出来ることが目的ですから。。。

「きれいに塗りなさい」というだけの指導については、どうすればきれいに塗れるかを指導する必要があります。ここが字を学ぶ第一歩となる大きな指導ポイントです。

色の塗り方を指導します。最初に、「○○色を塗るところの淵を○○色でなぞりましょう」そのあとに「なぞったところの中を丁寧に塗りましょう」と指導をすると、文字を学ぶことにつながるのです。子どもたちにさせてみて、上手になぞれない場合は、「（ペンや色鉛筆の）先をよく見て、なぞってごらん。」とアドバイスをしてみてください。大体の子どもは、なぞることができます。この方法だと、子どもたちはきれいに、丁寧に塗ることが出来ます。そして、先をよく見ることは、集中力も付きます。そして、字を書くときにどこを見て書けばいいのか、自然と子どもたちは理解をしていきます。

中には、できない子どももいます。できなくてもいいんです。大事なのは、努力をすることです。努力をしていたら、褒めてあげてください。その子は、一生懸命に練習をするようになるでしょう。そうすると、出来るようになるんです。決して、叱ったり、否定的な言葉をかけたり、できない子どもにはしてはいけません。その子は、努力しなくなってしまうかもしれませんからね。努力すること、出来るようになることが子どもたちにとって、大事なことなんです。

最後になりましたが、この中であなたならば、どの作品がいいと思いますか？どれも子どもたちが頑張って塗ったんですから、点数は必要ありません。みんな「よくできました」という評価です。私は、丁寧に色を塗り、子どもなりに色を考え、工夫した作品を特に褒めてあげます。

   頑張った子は、みんな褒めてあげてください。色塗りは、情操教育でもあるんです。