Тэмдэглэл 71: Монголын сургуулийн цайны цагийн тухай

Багануурд

Монголын бага сургуульд「Цайны цаг」гэж цаг бий. Японд бол сургуулийн үдийн хоолны цагтай төстэй юм уу даа. (Өдрийн хоол хэмээнэ) Гэвч Японых шиг тэжээллэг болон  чанарлаг байх зөв харьцаатай гэхэд хараахан тийм биш. Одоо Монголын нөхцөлд улсын сургуулиудын хоол нь үнэ төлбөргүйгээс гадна орон нутгийн сургуулиудын хувьд хоолны орц нь сургуулиасааа хамааран янз бүр байдаг.

УБд

Нийслэл Улаанбаатарын сургуулийн ихэнх нь 7 хоногт зөвхөн 2 удаа халуун хоол (хоол гэж хэлэхэд ногоо мах бага зэрэг орсон илчлэг муу хоол) 3 өдөр нь үйлдвэрээс нийлүүлсэн нарийн боов маягийн амттан (Наран боов гэх мэт) тай жүүс юм уу тараг өгнө.

 

 

 

 

 

 



УБд

Гэвч, орон нутаг очоод харахад өдөр бүр халуун хоол, шөл өгч байгаатай тааралдах нь олон. Тухайн газраасаа хамааран сургууль дээрээ хайрсан талх өгөх газар ч байлаа. Улсаас шийдэгдсэн төсвөөр хоолны материалыг хангах нь юмны үнээс хамааран Монголын бүх орон нутгаар адилхан материалаар хангах нь мэдээж хэцүү юм.

Орон нутгийн бүтээгдэхүүний үнийг бууруулах бодлогоор хүүдүүдийг тэжээллэг хоол, хүнсээр хангах явдал нь зайлшгүй хэрэгтэй юм. Монголын хүүхдүүд өдөр бүр халуун илчлэг хоолтой байгаасай хэмээн хүсч, энэ нь нэг өдрийн өмнө ч гэсэн ирээсэй гэж хүсч байна.

Япон ч гэсэн одооных шиг тэжээллэг болон чанарлаг зөв харьцаа анхнаасаа байсан гэвэл тийм биш. Тухайн орон нутгийн хүмүүс болон сурган хүмүүжүүлэгч гэх мэт янз бүрийн хүмүүс хүүхдүүдийн өсөлт хөгжилтийг бодон маш олон талаас нь бодож үзэн хэрэгжүүлсэн зүйл юм. Монголд ч гэсэн боломжгүй зүйл огт биш гэж бодож байна.

Аль ч сургууль дээр идэхийн өмнө гараа угаах заавар өгнө. Гэвч монголын ихэнх сургууль нь Японы сургууль шиг коридорт крант суурилуулаагүй болохооор жижигхэн угаалтуурт оочирлон цаг алдана. Тийм болохоор худалдааны нойтон сальфетка ариутгагч хэрэглэх нь олон. Энэ нь өнөөгийн бодит байдал. Гэвч чийгтэй алчуур хүүхэд тус бүрт тараах сургууль байлаа. Энэ гайхалтай гэж бодож байна. Өдөр бүр цэвэрхэн алчуураар гараа арчих нь худалдааны нойтон сальфетка хэрглэсэнээс хавьгүй дээр гэж бодож байна. Гараа зөв арчиж сурахаас гадна өдөр бүр угааж хэрэглэх болохоор эдийн засгийн хувьд ч хэмнэлттэйн дээр хог гарахгүй учир хүрээлэн буй орчноо бохирдуулахгүй юм.

Чойрд

Тэгээд өдөр бүр хэрэглэж энэ алчуур нь хичээлийн шинэ жил эхлэхэд гэрээсээ авчирсан юм уу эсвэл мөнгө цуглуулан нийтээрээ авсан алчуур байлаа.Хоолтой хамт алчуур авчран хүүхэд бүрт тараана. Тэгээд гараа арчин ариутгагчаар гараа шүршээд хоолоо идэцгээнэ. Дууссаны дараа алчуураа хураан угаагаад дараагийн өдрөө хэрглэнэ.

Чойрд

Хоолны сав бас янз бүр гэрээсээ авчрирч байхад өдөр бүр цэвэрхэн хоолны сав сургууль дээрээ хэрэглэх сургууль олон. Цэвэрхэн хооллоно гэдэг хамгаас чухал.

Багануурд

Өмнөговь аймагд

Тэгээд хоол тараах багшийн хувцас бас янз бүр. Тэр чигээрээ өмссөн хувцастайгаа тараах багш байхад багш нь өөрөө хормогч болон бээлий хэрэглэх сургууль байна. Эсвэл сургууль тэр чигээрээ хормогч бээлий малгай хэрэглэх сургууль байна. Эрүүл мэндийн хувьд бодож үзвэл мэдээжийн хэрэг хэрэглэх хэрэгтэй гэдгийг ойлгож байгаа болов уу.

Японы бага сургуульд хүүхдүүд нь хоолоо тараан жижүүрээ хийцгээнэ. Хормогч малгай бол заавал хэрэглэн бас маск хэрэглэх сургууль олон бий. Тэгээд хүүхдүүд ширээгээ арчин алчуур болон салфетка дэлгэн хоолоо иднэ. Энэ нь ширээн дээр цэвэрхэн хооллохыг сургаж байгаа юм.

Одоогоос бараг 65 жилийн өмнө Японд тэжээллэг болон чанарлаг зохистой бус харьцаатай үнэгүй хоол өгдөг байсан. Энэ нь хүүхдийн өсөлтөд муу хэмээн үзэж Хүүхдүүдэд сайн хоол өгөх ёстой хэмээн төлбөртэй болсон юм. Одоо 1 удаагийн хоол 200-300 иэн байх нь ердийн юм. Үнэ нь их биш ч тэжээллэг өгдөг болсоноос хойш Японы хүүхдүүдийн өсөлт хөгжил сайжирч чадсан. Тухайн орон нутгийн үйлдвэрлэгч нэгжүүдтэй холбогдон шинэ загас, ногоо хэрэглэн сайн хоол ундаар хангаж чадах болсон. Олон улсын харилцаа хөгжиж солонгос хятад хоолоос эхлэн олон орны хоолноос хүүхдүүдэдээ амтыг таарч тохируулан өгдөг. Японы үндэсний хоолны амт болон гэрийн хоол, олон орны хоолны амтыг мэдэх сургуулийн өдрийн хоол... Зөвхөн тэжээллэг, чанарлаг зөв харьцаатай хоол ч бус бүгдээрээ хамтдаа хөгжилдөн, элдвийг хүүрнэх цаг юм даа.

第71回　モンゴルの給食事情

　モンゴルでは、小学校では「ツァイニー　ツァグ（お茶の時間）」という名前の時間が存在する。日本でいう「給食」の時間にあたる時間のようだ。（「給食」ということにする。）しかし、日本のように栄養バランスをしっかり考えられているようなものでは、まだまだない。そして、現在、モンゴルの公立小学校の給食は、無料であり、地域・学校によって出されるものはさまざまである。

　首都ウランバートルの学校のほとんどが週に2回だけ暖かいご飯（とはいっても、野菜や肉はほんの少しだけのモンゴル料理）が出され、後の週3回は工場からやってきたクッキーの様なしっとりとしたお菓子（ナリンボーブ）とジュースや飲むヨーグルトなどの飲み物が出されている。しかし、地方に行くと、毎日、暖かいモンゴル料理とスープが出されていることが多い。場所によっては、学校で焼く、焼きたてのパンが毎日出されているところもある。国から決められた予算で食材を確保することは、物価などによりモンゴル全土同じ食材を確保することは難しいであろう。「地産地消」の考え方で、子どもたちに栄養のある食事が提供できることが望ましい。モンゴルの子どもたちに毎日、栄養のあるバランスのとれた暖かいご飯を提供できる日が、1日も早く来てほしい。

　日本も今のように、栄養バランスのとれたおいしい給食が初めから提供できたわけではない。地域の人々や保護者など様々な人々が子どもたちの発育を考え、工夫をし、実現したことだ。モンゴルも不可能ではないと考える。

　どこの学校でも食べる前には、子どもに手洗いをするように指導をしている。しかし、多くのモンゴルの学校には、日本の学校のように廊下や階段などに水道は設置されておらず、少ない水道で手を洗うため、手洗いの時間は大混雑。そのため、給食の前の手洗いは、市販のウエットティッシュとアルコール消毒で終わらせているところ学校が多いのが現状だ。しかし、中には給食と一緒におしぼりを1人1つ提供しているところもある。これは素晴らしいと思う。毎日、清潔なおしぼりで手を丁寧に拭き、アルコール消毒をすることは、市販のウェットティッシュを使用するよりも子どもたちは、丁寧に拭きとることが出来るし、毎日洗って使えるので、経済的なうえ、ゴミがでないのでとてもエコロジーである。そこで毎日、使用しているおしぼりは、年始に子どもたちが家庭から持ってきたもの、もしくは、費用は家庭から集め、学校で一括購入したものだそうだ。

　給食と一緒に、おしぼりを入れた布袋やバケツを教室に持ってき、子どもたちに1人1枚ずつ配り、個々にての汚れを拭き取る。それから、アルコール消毒をし、給食をいただく。片付けの際に、おしぼりも布袋やバケツに回収し、次の日には洗って清潔になったおしぼりを再度配るのである。

　食器も様々である。家庭から個々で持ってくる学校もあれば、毎日、きれいに洗われた食器が学校で貸してくれるところも多くある。毎日、清潔に洗われた食器で食事をいただくことが重要である。

そして、配膳をする先生の服装も様々。そのままの服装でする学校もあれば、先生が個々でエプロン・手袋を用意している学校もある。また、学校全体で、エプロン・手袋・帽子を用意し、着用して配膳している学校もある。衛生面を考えると、配膳する先生はエプロン・手袋・帽子が着用するのがいいのは理解できるだろう。

日本の小学校では、子どもたちが給食当番をし、エプロン・帽子はもちろん、マスクを着用させている学校も多くある。そして、子どもたちは机を拭き、一人ひとり、洗ってあるお盆やナプキンを机に置き、給食を乗せて食べる。机の上もきれいにするように指導をしている。

日本の給食は、栄養状況が悪く、子どもたちの発達が遅れていることから、今から65年ほど前に無償で始まり、子どもたちにバランスの良い食事を。。。ということから、有償へと変わっていった。今は、有償であり、１食200～300円くらいが一般的である。安く・栄養価の高い給食が実現したことにより、日本の子どもたちの発達状況はよくなった。地産地消の考え方により、地元の農家さんと提携し、より新鮮な野菜や魚などを使用することでき、よりよい食事を提供できるようになった。国際化が進む中で、給食も韓国料理や中華料理などをはじめ、多くの国の料理を子どもたちにあった味付けにして、提供をしている。日本古来の家庭の味も他国の料理も味わえる給食。ただ、栄養を取るためだけの食事ではない。みんなで食べる楽しさ・コミュニケーションの時間でもあるのだ。